Topic: Aanlyn Bybelskool Profete

Time: Feb 6, 2023 08:00 PM Johannesburg

Join Zoom Meeting

https://us02web.zoom.us/j/8289003314?pwd=UnNYQk0xaTg4M0Rucyt5cFVUenNadz09

Meeting ID: 828 900 3314

Passcode: profete

In hierdie onsekere ekonomiese tye is ons almal bekommerd oor die toekoms. Ons is letterlik seker van niks nie. In die laaste dekade is al die fondamente van ons moderne samelewing geskud: Klimaatverandering en gevolglik meer uiterse droogtes en vloede; die 2008 Bankkrisis met reuse finansiële instellings wat oornag in duie stort; die 18 maande inperkings van Covid 19 en geliefdes wat skielik van ons weggeruk is sonder dat ons hulle fisies kon groet, oorlog in die Oekraine met skynbaar geen einde in sig nie. Op tuisfront is ons uitgelewer aan beurtkrag en soms gepaardgaande water tekorte, asook landswye swak dienslewering. Staatskaping en politieke onstabiliteit laat elke belastingbetaler wat moet swoeg en sweet vir oorlewing se bloed kook!! Die werklikheid is ook, dat daar geen kitsoplossing vir hierdie probleme nie.

Is ons hulpeloos uitgelewer aan hierdie omstandighede of het ons as gelowiges insig of enige ander perspektief op die wyse hoe die mensdom tans ontwikkel? Onthou die wêreld bestaan uit twee realiteite, die biologiese atomiese sigbare wêreld, en die sosiale kontrak wat ons met ons medemens ooreengekom het. ‘n Geldeenheid is ‘n ooreenkoms wat mens met mekaar tref, vir die verhandeling van transaksies. Ons kan nie wette en reëls sien nie, maar dit dikteer hoe ons bestuur, parkeer en ons lewe inrig as ‘n sosiale groepering. Selfs tyd, en lengte en breedte grade is ‘n menslike ooreenkoms om kronologiese tyd op elke plek te bepaal. Tans word beide die fisiese wêreld en sosiale wêreld geskud, en getoets of dit standhoudend is of nie. (Heb 12:26-29)

Die Bybel toon duidelik dat God met ons wil kommunikeer oor ons toekoms.

Die Here God doen niks as Hy nie sy besluit bekend gemaak het aan sy dienaars die profete nie.Die leeu het gebrul, wie sal nie bang wees nie? Die Here God het gepraat, wie sal nie as profeet optree nie? (Amos 3:7)

Waarom doen ons hierdie Kursus? 

• Om profetiese rigtinggewers te bekom vir ons Huidige Situasie
• Om te leer hoe die Profete ‘n impak gemaak het in terme van LIG-WEES en SOUT-WEES onder heidense Regerings. 
• Om GOD SE TOEKOMS vir die Wêreld te verstaan. 
• Om te leer hoe om God se stem te onderskei. 

https://youtu.be/wKwKIKmCBg0

Jan Oosthuizen is inviting you to a scheduled Zoom meeting.

Topic: Aanlyn Bybelskool “Profetiese Rigtingwysers”

https://us02web.zoom.us/j/8289003314?pwd=d0ljOVhkUkZrWFBoRWJBc2tKd3J2QT09

Time: Jan 30, 2023 07:30 PM

Meeting ID: 828 900 3314

Passcode: 690808

LES #1 – Inleiding en agtergrond tot die profete.

In hierdie onsekere ekonomiese tye is ons almal bekommerd oor die toekoms.  Ons is letterlik seker van niks nie.  In die laaste dekade is al die fondamente van ons moderne samelewing geskud: Klimaatverandering en gevolglik meer uiterse droogtes en vloede; die 2008 Bankkrisis met reuse finansiële instellings wat oornag in duie stort; die 18 maande inperkings van Covid 19 en geliefdes wat skielik van ons weggeruk is sonder dat ons hulle fisies kon groet, oorlog in die Oekraine met skynbaar geen einde in sig nie.  Op tuisfront is ons uitgelewer aan beurtkrag en soms gepaardgaande water tekorte, asook landswye swak dienslewering.  Staatskaping en politieke onstabiliteit laat elke belastingbetaler wat moet swoeg en sweet vir oorlewing se bloed kook!! Die werklikheid is ook, dat daar geen kitsoplossing vir hierdie probleme nie.

Is ons hulpeloos uitgelewer aan hierdie omstandighede of het ons as gelowiges insig of enige ander perspektief op die wyse hoe die mensdom tans ontwikkel?  Onthou die wêreld bestaan uit twee realiteite, die biologiese atomiese sigbare wêreld, en die sosiale kontrak wat ons met ons medemens ooreengekom het. ‘n Geldeenheid is ‘n ooreenkoms wat mens met mekaar tref, vir die verhandeling van transaksies. Ons kan nie wette en reëls sien nie, maar dit dikteer hoe ons bestuur, parkeer en ons lewe inrig as ‘n sosiale groepering.  Selfs tyd, en lengte en breedte grade is ‘n menslike ooreenkoms om kronologiese tyd op elke plek te bepaal. Tans word beide die fisiese wêreld en sosiale wêreld geskud, en getoets of dit standhoudend is of nie. (Heb 12:26-29)

Die Bybel toon duidelik dat God met ons wil kommunikeer oor ons toekoms.

Die Here God doen niks as Hy nie sy besluit bekend gemaak het aan sy dienaars die profete nie.Die leeu het gebrul, wie sal nie bang wees nie? Die Here God het gepraat, wie sal nie as profeet optree nie? (Amos 3:7)

Een van die belangrikste maniere waarop God met Israel gepraat het, was deur profete. Die profete het ‘n spesiale salwing van God ontvang om God se hart en wil aan die mensdom bekend te maak. Sommige het alleen gewerk en ander in groepe. Sommige profete was regeringsamptenare en raadgewers van die koning, terwyl ander kritici van die regering was. Ander profete was nie besorg oor die regering nie, maar het boodskappe aan die gewone mense gebring.

Sommige profete het in eenvoudige taal gepraat, ander het visioene en beelde gebruik om hul boodskap oor te dra. Let wel hulle was nie fortuinvertellers nie. Hulle rol was om mense te help verstaan hoe God wou hê ons in bepaalde situasies moes optree.

Hulle boodskappe was net so uiteenlopend soos die omstandighede waarin mense hulle bevind het. ‘n Profeet kan net so maklik ‘n digter wees as ‘n sake-analis. Profete het in visioene, gelykenisse, toesprake, gesange, oordele, orakels en klaagliedere gepraat.

Daar was vyf hoofelemente in die profetiese bediening.

Eerstens sou profete die huidige situasie ontleed. Dit kan wees uit deurdagte waarnemings, sowel as uit direkte goddelike inspirasie. Dikwels het hulle onsedelikheid, gierigheid, afgodery, onreg en onderdrukking aan die kaak gestel. Waar mense gevoel het dat hulle posisie hopeloos was, was die profeet se taak om die krag van God in hulle lewens te verduidelik.

Tweedens het profete vir mense vertel hoe God hulle situasie beskou het. Hulle het gesê wat God van hulle onreg of korrupsie dink.  Hulle was God se barometers, waaraan mense God se goedkeuring of afkeur kon meet.

Derdens het profete gehelp om verandering te inisieer, sou mense positief reageer op die boodskap.  Hulle het verduidelik wat God wil hê die mense moet doen. Dit sou bekering behels, terugdraai na God, teen ‘n sekere vyand optree of geregtigheid toelaat.  Profete, het nie lukraak net pessimisme versprei of sameswering komplotte ontmasker nie, hulle het God se omkeerplan uiteengesit. 

Vierdens, voorspel hulle die toekoms.  Die Ou Testament bevat baie verhale van ‘n glorieryke demonstrasie waar Israel as model vir ander nasies moes uitstaan. Dit het voorspoed en geluksaligheid te weeg gebring. Maar as die Jode nie gehoor gee aan God se woord nie, sou hulle Sy woede ontdek. Profete het na die toekoms verwys om gedrag in die hede te beïnvloed. Dit het alles afgehang van die reaksie van die volk op God se boodskap.

Laastens het die profete mense vertel van die aard en karakter van God.  Hulle wou wys God is eg en ‘n waaragtige liefdevolle God. Hy is ‘n God van Oordeel, maar ook ‘n God van Liefde.

Daniël, wat ook ‘n staatsman was, kom uit ‘n aristokratiese Jerusalem-familie en is in sy tienerjare na Babilon verban.  Na hy Nebukadneser se droom uitlê word Daniel as goewerneur van die hele provinsie Babel en as hoof van al die koninklike raadgewers aangestel.  Daniel was bekend vir sy vroom geloof, gebed, groot moed, wysheid en die vermoë om drome te interpreteer.  Daniël was ‘n visioenêr en die tweede helfte van die boek bevat openbarings wat God hom van toekomstige wêreldgebeure gegee het. Waar is die huidige Daniels?

Sestien profete het boeke geskryf en maak byna ‘n derde van die Ou Testament uit. Maar God het ander gebruik om te profeteer wat nie skrywers was nie soos Elia en Elisa.  Elia het ‘n belangrike rol gespeel in Israel en Juda, die tydperk van verdeling van die Koninkryke. Elia het koning Agab veroordeel  vir godsdienstige afvalligheid. Sy opvolger Elisa veroordeel sosiale euwels, foutiewe buitelandse beleid en aanbidding van heidense gode. Waar is die hedendaagse  Elias en Elisa ‘s?

Nie al die profete was net mans nie. Huldah is een van die min vroueprofete waarvan ons hoor. (2 King 22:14) Toe koning Josia die wetboek ontdek het, terwyl hy besig was om die tempel te herstel, het hy Huldah gevra vir God se wil in die saak. Om ‘n vrou te vra om uitklaring oor ‘n kwessie van so ‘n belang te gee, was blykbaar nie ‘n probleem vir die amptenare nie. Die skrywer teken die episode op sonder kommentaar oor haar geslag.

In hierdie tyd waarin ons leef sien ons te veel inligting en te min vaste oortuiging geloofpassie.  Tans sien ons onder die wêreldse leiers se daaglikse uitoefening van die mens se wysheid wat nie in die wêreld se behoeftes voorsien nie. Die mens se intellek sal altyd tekort skiet aan God se wysheid.

Alhoewel ons in die internet-era is, is die natuur van die mens dieselfde as in die Bybelse tydvak. Ons maak steeds dieselfde foute. Ons ekonomie is beskadig deur gierigheid en die aanbidding van valse gode, soos beroemdheid en politieke mag.

In Matteus 5:12-14 word ons geroep om ‘sout en lig’ in die samelewing te wees. Ons moet ‘n sterk stem wees, nie ‘n swak eggo in die huidige debat oor sosiale en ekonomiese kwessies nie. Ons word geroep om profeties te wees, nie pateties nie.

In die volgende 8 weke gaan ons die kleiner profete in die OT saam bestudeer.  Ons gaan soek vir wysheid en rigtinggewers wat moontlik vir ons antwoorde kan bied oor ons huidige situasie. 

Die Profetiese Skrywers:

Groot Profete (Jesaja, Jeremia, Esegiël en Daniël) en die Twaalf Klein Profete (Hosea

Joel; Amos; Obadja; Jona; Miga; Nahum; Habakuk; Sefanja; Haggai; Sagaria;

en Maleagi.

Die geskrewe profete kan in vier groepe verdeel word:

Profete van Israel – Jona, Amos en Hosea

Profete van Juda – Obadja, Joël, Jesaja, Miga, Nahum, Sefanja en Habakuk

Voor Ballingskap profete – Jeremia, Esegiël en Daniël

Na Ballingskap profete – Haggai, Sagaria en Maleagi

Die profete het namens God met Sy volk gepraat. Hulle het gefunksioneer om Israel terug te roep na God, wat ‘n terugroep tot getrouheid aan hulle Verbondsverhouding met God beteken het; dit wil sê, terug na die Wet van Moses. In die bereiking van hierdie primêre doel, het hulle Israel se sonde gekonfronteer en bekering geëis. Eenvoudig gestel, die profete was “verbondstoepassingsbemiddelaars”. Daar was ‘n verbondsverhouding tussen God en Sy volk. Hierdie verbond het nie net die reëls bevat wat hulle moes onderhou nie, maar dit beskryf die soorte strawwe wat God noodwendig op Sy volk sal toepas as hulle nie die Wet nakom nie, asook die voordele wat Hy aan hulle sal meebring as hulle getrou is.  Positiewe handhawing is seën; negatiewe handhawing is vloek. Dit is waar die profete inkom. God het die toepassing van Sy Wet (beide positief en negatief) deur die profete aangekondig.

Moses as ‘n model – Moses was die middelaar van God se Wet toe hy dit die eerste keer aangekondig het, en is dus ‘n paradigma (of model) vir die profete. Hulle is God se middelaars, of woordvoerders, vir die verbond. Deur hulle herinner God mense in die geslagte ná Moses dat as die verbond nagekom word, seën die gevolg sal wees, maar indien nie, sal die oordeel kom.

Seën en vloek

Die soorte seëninge wat vir getrouheid kom, word gevind in Levitikus 26:1-13, Deuteronomium 4:32-40 en Deuteronomium 28:1-14. Oor die algemeen kan dit gekategoriseer word as lewe, gesondheid, voorspoed, landbou-oorvloed, respek en veiligheid.

Maar hierdie seëninge word aangekondig met ‘n waarskuwing van vloeke (strawwe) as Israel nie gehoorsaam en getrou is aan die verbond nie. Die vloeke word gevind in Levitikus 26:14-39, Deuteronomium 4:15-28 en Deuteronomium 28:15-32:42. Oor die algemeen kan dit onder tien “D’s” gekategoriseer word: dood, siekte, droogte, gebrek, gevaar, vernietiging, nederlaag, deportasie, ontbering en skande.

Assirië: Meesters van oorlog

In 721 v.C. het Assirië uit die noorde gekom en die Noordelike Koninkryk van Israel verower en die tien stamme in ballingskap weggevoer. Van daar af het hulle verlore geraak vir die geskiedenis.

Assirië, vernoem na die god Assur (hoogste in die panteon van Assiriese gode), was in die Mesopotamiese vlakte geleë. Dit is in die weste begrens deur die Siriese woestyn, in die suide deur Babilonië, en in die noorde en ooste deur die Persiese en Urarthiese heuwels[1] Hierdie gebied is vandag hoofsaaklik die land van Irak.

Miskien was die vroegste inwoners van die gebied die Subareane, wat later deur die Sumeriërs aangesluit is. In die derde millennium v.C. kom die Semiete wat uiteindelik met die Subareane en Sumeriërs saamgesmelt het. ‘Hulle het hul gemeenskaplike  taal en hul kunste uit Sumerië geneem, maar dit later verander in ‘n byna ononderskeibare ooreenkoms met die taal en kunste van Babilonië. Hulle omstandighede het hulle egter verhoed om hulle te verlustig in die vroulike gemak van Babilon; die mans was van jongs af opgerig as krygers, magtig in spiere en moed, oorvloedig in trotse hare en baard, reguit, streng en solied op hul monumente. Hulle geskiedenis is een van konings en slawe, oorloë en verowerings, bloedige oorwinnings en skielike nederlaag.”

Assirië se opgang as ‘n formidabele mag in die Nabye Ooste was grootliks te danke aan sterk konings wat hulle grense vergroot en ander nasies as sytakke onderwerp het. Assirië het tussen 1813 en 1781 v.C. vir die eerste keer ‘n onafhanklike nasie geword onder Shamshi-Adad.[2] Ander magtige konings wat hul stempel op die Assiriese geskiedenis afgedruk het, sluit in Tiglath-pileser I (1115–1077 v.C.), Ashurnasirpal II (883–859 v.C.), Shalmaneser III (858–824 v.C.), Shamshi-Adad V (824–811 v.C.), Tiglath-pileser III (744–727 v.C.), Shalmaneser V (726–722 v.C.), Sargon  II (721  –705 v.C.),  Sanherib (704–681 v.C.), Esarhaddon (680–669 v.C.) en Ashurbanipal (668–627 v.C.).[3]

Onder hierdie konings het Assirië sy grootste toppunt van mag bereik en die gebied beheer wat nie net Assirië insluit nie, maar ook Babilonië, Armenië, Media, Judea, Sirië, Fenisië, Sumerië, Elam en Egipte. Hierdie ryk “was sonder twyfel die mees uitgebreide administratiewe organisasie wat nog in die Middellandse See- of Nabye Oosterse wêreld gesien is; slegs Hammurabi en Thutmose III het dit genader, en Persië alleen sou dit gelyk stel voor die koms van Alexander”.[4]

Die standaardisering van terreur

Die belangrikste deel van die Assiriese regering was sy leër. Oorlogvoering was ‘n wetenskap vir die leiers van Assirië. Infanterie, strydwaens, kavallerie (ingevoer deur Ashurnasirpal om die infanterie en strydwaens te help), sappers, wapenrusting gemaak van yster, belegmasjiene en slagramme is almal deur die Assiriërs ontwikkel of vervolmaak. oorlog en beleëring Strategie en taktiek is ook goed verstaan deur die Assiriese offisiere.

Maar dit was nie net Assiriese doeltreffendheid in oorlogvoering wat terreur in die harte van die Nabye Oosterse wêreld getref het nie. Hulle was ook wreed en brutaal.

‘n Verowerde stad is gewoonlik geplunder en tot op die grond afgebrand, en die terrein is doelbewus ontken deur sy bome dood te maak. Die lojaliteit van die troepe is verseker deur ‘n groot deel van die buit onder hulle te verdeel; hulle dapperheid is verseker deur die algemene bewind van die Nabye Ooste dat alle gevangenes in die oorlog slawe kan word of gedood kan word. Soldate is beloon vir elke afgesnyde kop wat hulle van die veld af ingebring het, sodat die nasleep van ‘n oorwinning oor die algemeen die groot onthoofding van gevalle vyande gesien het. Dikwels is die gevangenes, wat in ‘n lang veldtog baie kos sou verbruik het en ‘n gevaar en oorlas agter sou uitgemaak het, na die geveg gestuur; Hulle het met hul rug gekniel na hul gevangenes, wat hul koppe met stokke geslaan het, of hulle met snylasse afgesny het. Skrifgeleerdes het bygestaan om die aantal gevangenes wat deur elke soldaat geneem en vermoor is, te tel en die buit dienooreenkomstig verdeel; die koning het, indien die tyd dit toelaat, by die slagting voorgesit. Die edeles onder die verslane het meer spesiale behandeling gekry: hul ore, neuse, hande en voete is afgesny, of hulle is uit hoë torings gegooi, of hulle en hul kinders is onthoof, of lewendig gevlam, of oor ‘n stadige vuur gebraai.

In alle departemente van die Assiriese lewe ontmoet ons ‘n patriargale strengheid wat natuurlik is vir ‘n volk wat deur verowering geleef het, en in alle opsigte op die grens van barbaarsheid. Net soos die Romeine duisende gevangenes na hul oorwinnings in lewenslange slawerny geneem het en ander na die Circus Maximus gesleep is om deur honger diere stukkend geskeur te word, so het dit gelyk asof die Assiriërs bevrediging vind – of ‘n noodsaaklike toesig vir hul seuns – om gevangenes te martel, kinders voor die oë van hul ouers te verblind,  met swepe verwond of gerooster in oonde, hulle in hokke geketting vir die vermaak van die bevolking, en stuur dan die oorlewendes na teregstelling.

Ashurbanipal spog dat ‘ek drieduisend gevangenes met vuur verbrand het, ek het nie een onder hulle lewendig gelaat om as gyselaar te dien nie.’ Nog een van sy inskripsies lui: ‘Hierdie krygers wat teen Assur gesondig het en kwaad teen my beplan het … uit hulle vyandige monde het Ek hulle tonge geskeur. Wat die ander betref wat aan die lewe gebly het, het Ek hulle as begrafnisoffer gebring; hulle geskeurde ledemate het Ek aan die honde, die varke, en die wolwe gegee. … Deur hierdie dade te verrig, het ek die hart van die groot gode verbly. ‘n Ander monarg gee sy ambagsmanne opdrag om hierdie bewerings op die bewondering van die nageslag op die bakstene te graveer: ‘My oorlogswaens verpletter mense en diere. … Die monumente wat ek oprig, is gemaak van menslike lyke waaruit ek die kop en ledemate gesny het. Ek sny die hande af van almal wat ek lewend vang.’ Reliëfs in Ninevé wys hoe mans vasgedruk word, of dat hul tonge uitgeskeur word; een wys hoe ‘n koning die oë van gevangenes met ‘n lans uitsteek terwyl hy hul koppe gerieflik op sy plek hou met ‘n koord wat deur hul lippe gaan.

Assirië het na die land Israel gekom

Die profeet Jesaja het Israel gewaarsku dat as hulle hulle nie bekeer nie, die Here Assirië sal gebruik as “die roede van my toorn” (Jesaja 10:5). Assirië was op die hoogtepunt van sy mag, en sy reputasie vir terreur en brutaliteit moes voldoende gewees het om Israel terug te keer na hulle God, maar hulle wou nie daarop ag slaan nie. Onder die bewind van Tiglath-pileser II het Assirië sy mag in die westelike deel van die ryk begin konsolideer. Omstreeks 738 v.C. eis en ontvang hy ‘n huldeblyk van Damaskus, die hoofstad van Sirië, en Samaria, die hoofstad van Israel (sien 2 Konings 15:19-20). Maar vier jaar later het die twee Siriese state in opstand gekom, en weer het Tiglath-pileser ingetrek. Damaskus is verower, net soos deel van die gebied van die Noordelike Koninkryk, en die volk is in ballingskap weggevoer (sien 2 Konings 15:29).

Dit lyk asof dit Tiglath-pileser was wat grootskaalse deportasies van verowerde volke ontstaan het. Deur ‘n verowerde volk  massas na ‘n vreemde land te deporteer, het Tiglath-pileser gehoop om hul eenheid te verbreek en hul nasionale identiteit te vernietig. [5]

Die praktyk van groot deportasies het voortgegaan onder Shalmaneser en later Sargon II, opvolgers van Tiglath-pileser wat ook ‘n belangrike rol in die geskiedenis van die Noordelike Koninkryk Israel gespeel het. As gevolg van die opstand van Hosea, koning van Israel, het Shalmaneser Samaria, die hoofstad van die Noordelike Koninkryk, beleër. Die beleg het drie jaar geduur, waartydens Shalmaneser gesterf het en opgevolg is deur Sargon II. Sargon II het Samaria uiteindelik vernietig en die oorlewendes gevange geneem na Assirië (sien 2 Konings 17:1-6), en sodoende die geskiedenis van Israel in die Ou Testament beëindig en die weg gebaan vir die verlies van die tien noordelike stamme.

Nie lank na die vernietiging van die Noordelike Koninkryk (Israel) nie, is die Suidelike Koninkryk (Juda) ook bedreig met vernietiging deur Assirië. Sánherib, opvolger van Sargon II, val Juda aan tydens die bewind van koning Hiskia en vernietig die meeste van haar vernaamste stede. Deur die ingryping van die Here kon Sánherib Jerusalem egter nie verower nie.

Jesaja Profeteer teen Assyria: Jesaja seun van Amos het vir Hiskia ‘n boodskap gestuur: “So sê die Here die God van Israel: Ek het jou gebed oor koning Sanherib van Assirië verhoor. (2 Kings 19:20-28)

Daardie nag het ‘n engel van die Here gegaan en honderd vyf en tagtig duisend man in die Assiriese kamp doodgemaak. Toe die Assiriërs die môre vroeg opstaan, lê die lyke almal daar. Koning Sanherib van Assirië het toe kamp afgeslaan en hy is terug Nineve toe en het daar gebly. Terwyl hy op ‘n dag in die tempel van sy god Nisrok aanbid het, het Adrammelek en Sar-Eser hom met swaarde doodgesteek. Hulle het na Ararat toe gevlug, en Sanherib se seun Esarhaddon het hom as koning opgevolg. (2 Kings 19:35).

Assirië is van die toneel af

Ninevé, die stad waarin Jona bekering verkondig het, was die laaste hoofstad van die Assiriese Ryk (Assur en Calah was die eerste twee hoofstede). Sánherib het die stad herbou, sy mure versterk en ‘n kanaalstelsel gebou om water daarin te bring. Maar Sefanja en Nahum het albei geprofeteer dat Ninevé vernietig sou word (sien Sefanja 2:13-15; Nahum 3). Die vernietiging van Ninevé in 612 v.C. het die woorde van hierdie twee Ou Testamentiese profete vervul.

Die Assiriese Ryk word vernietig, deels omdat “die eienskappe van liggaam en karakter wat gehelp het om die Assiriese leërs onoorwinlik te maak, verswak is deur die oorwinnings wat hulle behaal het; in elke oorwinning was dit die sterkste en dapperste wat gesterf het, terwyl die siekes en versigtiges oorleef het om hul soort te vermeerder; dit was ‘n biologies gebrekkige proses wat miskien vir die beskawing gesorg het deur die meer brutale tipes uit te wis, maar die biologiese basis waarop Assirië aan bewind gekom het, ondermyn het.

Die omvang van haar verowerings het gehelp om haar te verswak; hulle het nie net haar landerye ontvolk om Mars [die god van oorlog] te voed nie, maar hulle het as gevangenes miljoene behoeftige vreemdelinge na Assirië gebring wat met die vrugbaarheid van die hopeloses geteel het, alle nasionale eenheid van karakter en bloed vernietig het en deur hul groeiende getalle ‘n vyandige en ontbindende mag geword het te midde van die veroweraars. Die leër self is al hoe meer gevul deur hierdie manne van ander lande, terwyl semi-barbaarse plunderaars elke grens geteister het en die hulpbronne van die land uitgeput het in ‘n eindelose verdediging van sy onnatuurlike grense.

Uiteindelik, onder Nabopolassar, het die Chaldeërs en Babiloniërs die Assiriërs in 625 v.C. uit Babilonië verdryf. Die Mede en Babiloniërs verenig en verower Assur toe in 614 v.C. Twee jaar later val Ninevé, hoofstad van Assirië self. Met die vernietiging van Assirië het Babilon die wêreldryk geword waarvoor alle lande in die Nabye Ooste gevrees en hulde gebring het.

Babilon: simbool van wêreldse prag

Nie baie jare nadat Assirië die Noordelike Koninkryk van Israel verower en die tien stamme gevange geneem het nie, het die ryk begin verkrummel. In die suidelike deel van die ryk was die Chaldeërs en Babiloniërs besig om opgang te maak, en hulle het vinnig die mag van die Assiriërs oorgeneem. In 609 v.C. het koning Nabopolassar, in samewerking met Egipte en Media, Nineve, die hoofstad van Assirië, aangeval en verower. Babilonië het die heersende ryk geword en was op die punt om hulle posisie te konsolideer. Soos Assirië voor dit, het Babilonië ‘n kombinasie van verowering en deportasie van hele bevolkings gebruik om dit te doen.

Nebukadnesar het die ryk geërf toe sy vader, Nabopolassar, gesterf het. Onder Nebukadnesar se leiding het Babilon die kruin van sy grootheid en heerlikheid bereik. Deur slawe uit verskillende dele van die ryk te gebruik, het Nebukadnesar ‘n massiewe bouprogram ingewy en Babilon vinnig die grootste stad ter wêreld gemaak. Deur verowering en handel het die rykdom van die wêreld in Babilon se skatkis ingestroom, en Nebukadnesar het daardie rykdom gebruik om die stad te verheerlik. Die beskrywende frases wat in die profetiese geskrifte van die Ou Testament voorkom, beskryf Babilon se heerlikheid. Daniël noem dit “hierdie groot Babilon” (Daniël 4:30); Jeremia het dit beskryf as “die lof van die hele aarde” (Jeremia 51:41); Jesaja het gesê dit was “die koningin van die koninkryke” (Jesaja 47:5), “die heerlikheid van koninkryke” en “die skoonheid van die chaldeërs se voortreflikheid” (Jesaja 13:19). 

Antieke historici het in detail oor Babilon gepraat en getoon dat sulke beskrywende frases nie oordrywings was nie. ‘n Moderne geleerde het geskryf dat die huidige argeologie die ongelooflike aansprake van hierdie skrywers ondersteun: ‘Herodotus beweer dat hierdie muur 25m  breed en 100m  hoog was. Hy het ook beweer dat klein eenverdiepinghuise aan weerskante bo-op die muur gebou is, en daar was selfs toe genoeg spasie tussen die huise om vier waens langs mekaar te laat ry.

Die buitenste keermuur was 7m dik en was gemaak van gebakte bakstene wat met asfalt geteel is. Binne-in was daar ‘n vulsel van sand en gruis wat 21m gestrek het, en dan die binneste keermuur, wat 13m dik was. Die hele struktuur was dus 41m breed. Hulle het ook die verklaring van Diodorus bevestig dat baie van die stene van die muur en sy vestings pragtig gekleur was.[6]  Hierdie massiewe mure het die hele stad omsingel en na raming 90km  geloop, ongeveer 22km aan elke kant.[7] Die mure was nie die enigste wonderlike struktuur in Babilon nie. Nebukadnesar trou met ‘n Persiese prinses met die naam Amytis. Sy is grootgemaak in die berghooglande rondom Ecbatana en vind die dorre vlaktes van Babilon neerdrukkend. Nebukadnesar het begin om ‘n bergparadys binne die mure van Babilon te skep om sy vrou te help om meer tuis te voel. So is die beroemde hangende tuine van Babilon gebou, gereken as een van die sewe wonders van die antieke wêreld. Die blote grootte van die onderneming verbyster die verbeelding. Fallows het geskryf: “Babel was plat; en om so ‘n buitensporige droom te bereik, is ‘n kunsmatige berg grootgemaak, 122m aan elke kant, terwyl terrasse bo mekaar gestyg het tot ‘n hoogte wat die mure van die stad bedek het, dit wil sê bo 90m hoog. Die styging van terras na terras is gemaak deur ooreenstemmende trappe, terwyl die terrasse self op verskillende stadiums grootgemaak is op ‘n reeks gewone piere, wat ‘n soort gewelf vorm, agtereenvolgens die een oor die ander gestyg het tot die vereiste hoogte van elke terras, die geheel is saamgebind deur ‘n muur van 7m in dikte. Die vlak van elke terras of tuin is dan op die volgende manier gevorm: die bokant van die piere is eers met plat klippe, 5m lank en 1.2m breed, oorgelê; op hierdie klippe was verspreide beddings van mat, dan ‘n dik laag bitumen; Daarna het twee gange bakstene gekom, wat bedek was met velle soliede lood. Die aarde is op hierdie platform opgehoop; en om die wortels van groot bome toe te laat, is wonderlike hol piere gebou en met vorm gevul. Van die Eufraat, wat naby die fondament gevloei het, is water deur masjinerie opgetrek. Die geheel, sê Q. Curtius (v:5), het vir diegene wat dit van ver af gesien het, die voorkoms van bosse wat oor berge hang, gehad. Dit was die voltooiing van Nebukadnesar se werk toe hy in sy huis rustig was en in sy paleis gefloreer het. Die koning het gespreek en gesê: “Kyk net hoe groot is Babel! Deur my groot mag het ek daarvan ‘n koningstad gemaak, tot my eer en roem.” [Dan 4:30], ‘n prentjie wat ruim geregverdig word deur die beskrywings van heidense skrywers. Nêrens kon die koning so ‘n omvattende uitsig oor die stad gehad het wat hy so pragtig gebou en versier het as toe hy op die hoogste terras van die tuine van sy paleis geloop het nie.[8]

Babilon: Simbool van wêreldse goddeloosheid

Soos so dikwels gebeur, het Babilon se rykdom en heerlikheid gepaard gegaan met morele verval, goddeloosheid en ongeregtigheid. Die sedes van Babilon was so verskriklik dat die naam die simbool geword het vir wêreldsheid, geestelike goddeloosheid en Satan se koninkryk. “ek sal jou wys hoe die oordeel voltrek word oor die berugte sedelose vrou wat by baie waters bly en met wie die konings van die aarde onsedelik verkeer het. Die bewoners van die aarde het dronk geword van die wyn van haar onsedelikheid.” (Rev 17:1); Die naam was: “Groot Babilon, die moeder van die sedeloses en van die losbandigheid op die aarde.” (Rev 17:5).  Die sekulêre historici gee inligting wat help om te verduidelik waarom die profete die naam Babilongebruik het  om die antitese van godsaligheid te simboliseer.

Fallows het ook die groot stad beskryf: “Babilon, as die middelpunt van ‘n groot koninkryk, was die setel van grenslose weelde, en sy inwoners was berug vir hul verslawing aan selfgenoegsaamheid en weelde.  V. Curtius beweer dat ‘niks meer korrup kan wees as sy sedes nie, niks meer geskik om opgewonde te wees en te lok vir onbeholpe plesier nie. Die rituele van gasvryheid is besoedel deur die grofste en mees skaamtelose wellus. Geld en rykdom was as meer belangrik as familie, respek of agting vir jou medemens beskou. Die Babiloniërs was oorgegee aan wyn en die genot wat met dronkenskap gepaard gaan. Vroue was teenwoordig by hul gesellighede, eers met ‘n mate van behoorlikheid, maar namate die drank gevloei het is beskeidenheid oor boord gegooi en is klere uitgetrek. Op grond van hulle verskriklike goddeloosheid is die Babiloniërs deur die mond van die profete met gepaste straf gedreig; en die tirannie waarmee die heersers van die stad hul heerskappy uitgeoefen het, was nie sonder ‘n besliste uitwerking om die geweldige gevolge van die Goddelike wraak op hulle te bring nie. Daar is ook niks in die hele reeks literatuur te vinde wat nader kom aan die verhewenheid, krag en verskrikking waarmee Jesaja en ander oor hierdie pynlike onderwerp praat nie (Isa 14:2;  47:1; Jer 51:39;  Dan 5:1).

Juda het nie ag geslaan op die profetiese waarskuwings nie

Van alle volke wat moes verstaan het dat goddeloosheid gestraf sal word, moes dit die mense gewees het wat in die Suidelike Koninkryk van Juda gewoon het. Hulle het gesien hoe die Noordelike Koninkryk in Assirië val, en hulle is self wonderbaarlik van die Assiriese leër verlos omdat hulle ag geslaan het op die woorde van Jesaja.

Maar Juda het nie die les geleer nie. Nadat Assirië omvergewerp is, het die druk op die Suidelike Koninkryk verminder terwyl die nuwe ryk, Babilon, sy mag gekonsolideer het. Soos haar noordelike suster, was Juda gou diep verskans in afgodery en goddeloosheid, soveel so dat die Here gesê het dat koning Maar hulle het nie geluister nie. Manasse het Juda die verkeerde pad laat loop, sodat hulle erger aangegaan het as die nasies wat deur die Here uitgeroei is om vir Israel plek te maak. (2 Kings 21:9).

Onder koning Josia (640–609 v.C.) is ‘n laaste poging tot hervorming aangewend (sien 2 Konings 22–23), maar dit was van korte duur, en kort voor lank het die volk Jehovah verlaat. Die politieke heersers het na Egipte gekyk vir beskerming en mag teen Babilon se groeiende invloed, al het Jeremia Juda keer op keer gewaarsku om nie op Egipte te vertrou vir verlossing nie. Die verhoog was dus gereed vir ‘n tweede tragedie onder die volk Israel.

Die val van Juda in Babilon

Die gebeure van die twintig jaar wat op Josia se regering gevolg het, het die vrugte van Juda se ongehoorsaamheid tot volwassenheid gebring. Juda was vasgevang in die magstryd tussen Egipte en Babilonië. Joahas het sy vader opgevolg en drie maande regeer. Daarna is hy na Egipte geneem, en sy halfbroer wat die troonnaam Jojakim gekry het, het as ‘n Egiptiese vasaal regeer. Hy het swaar belasting van sy volk vir Egipte geëis.

Babilon het die Egiptenare in 605 v.C. by Karchemis verslaan. Juda het ‘n dienskneg van die nuwe veroweraars geword. Jojakim het drie jaar lank hulde aan Babilon gebring voordat hy onsuksesvol probeer het om sy volk te bevry. Die opstandige koning is doodgemaak, en baie van sy mense is na Babel verban. Die koning se goddeloosheid het die agteruitgang van die mense van Juda versnel. Hy is opgevolg deur sy jong seun Jojagin, wat voortgegaan het om die Babiloniërs te weerstaan, maar binne drie maande verslaan is.

Die Babiloniërs het baie van die opgevoedes, vaardiges en godsdienstiges gedeporteer om die leiersvermoë van Juda te verswak. Jojagin is eweneens verban, en sy oom, wat die troonnaam Sedekia aangeneem het, het in sy plek regeer. Hy het lojaliteit as vasaalkoning belowe, maar mettertyd weerstand onder die mense gevind. ‘n Gees van nasionalisme het opgestaan teen die gewig van buitelandse diensbaarheid. Opstand in Babilon het die onttrekking van die opsigtermagte uit Juda veroorsaak, en ‘n groeiende patriotiese gevoel onder die volk het Sedekia daartoe gelei om Egipte se steun te soek in opstand teen die mag van die noorde.

Terwyl sake tuis stil geword het, het die Babiloniërs met vinnige wraak teen Juda teruggekeer. Jerusalem is beleër en ander vestings in die land Juda is aangeval en in puin gelê. Die beleg teen Jerusalem het voortgeduur nadat die res van die volk geval het. Die omstandighede gedurende hierdie tyd was amper verbeeldingloos.

‘n Ooggetuie het die volgende beskrywing aangeteken:

Die suigelinge se tonge sit aan hulle verhemeltes vas van die dors; kindertjies smeek om brood maar niemand gee vir hulle iets nie. Mense wat vroeër ryk geëet het, beswyk nou van honger op die strate, mense wat in weelde grootgeword het,  lê nou op die vuilgoedhope. (Lam 4:1–5.)

Dié wat deur die swaard doodgemaak is, is beter daaraan toe as dié wat van honger omkom, wat wegkwyn en sterwe omdat die lande geen opbrengs het nie. Met hulle eie hande het moeders wat vroeër liefdevol was, hulle kinders gekook; dit het hulle kos geword toe my volk ineengestort het. (Lam 4:9–10.)

In Julie 587 het Sedekia probeer om die stad oor te gee en die lyding te beëindig. Eens tevore, tien jaar gelede, het die Babiloniërs Jerusalem behandel met wat vir daardie dae buitengewone barmhartigheid was. Nie nou nie. Hierdie keer het hulle bedoel om klaar te wees met die middelpunt van intrige. Kos het opgeraak. So ook die koning. In die aand van die dag toe Babiloniese soldate die stad binnestroom, vlug Sedekia en ‘n paar van sy manne en maak na die Jordaan en hoop om na veiligheid in die woestyn te ontsnap. Hulle het tot by Jerigo gekom voordat hulle gevange geneem is. Nebukadnesar was in Sirië by sy hoofkwartier. Daar is die Judaiet en sy seuns geneem. Nie meer Hebreeuse konings sou in luukse ballingskap leef soos Jojagin gedoen het nie. Met versending is Sedekia in die teenwoordigheid van die groot koning van Babel gebring, sy seuns is in sy teenwoordigheid gedood, en toe is hy verblind en in kettings noordwaarts gesleep.

Jerusalem het intussen in Babiloniese hande oorgegaan. Wat die Babiloniërs in die stad gevind het, en wat hulle gedoen het aan wat hulle gevind het, verg nie ‘n baie vrugbare verbeelding nie. Terselfdertyd, ietwat verrassend, blyk dit dat daar geen vooraf besluit was oor wat met die stad gedoen moet word toe dit geval het nie. Vir ‘n maand lank is verdere gruwels en verontwaardigings besoek aan die erg beproefde mense, wat moes geglo het dat hulle inderdaad deur God self verlaat is. Toe kom Nebuzaradan, hoof van Nebukadnesar se lyfwag en dus ‘n persoon van groot belang, in Jerusalem aan. Nebuzaradan was nie ‘n aankondiger van goeie nuus nie. Op sy bevel is hoë amptenare van die staat, en saam met hulle sekere vooraanstaande persone in verskillende beroepe, na Riblah, die Siriese hoofkwartier, geneem waar hulle tereggestel is. Ander is saamgejaag om in Babilonië in ballingskap weggevoer te word. 

Die getal mense wat deur Nebukadnesar weggevoer is, is soos volg: in die sewende jaar: 3 023 Judeërs, in die agtiende regeringsjaar van Nebukadnesar: 832 mense uit Jerusalem, in die drie en twintigste jaar: 745 Judeërs, weggevoer deur die hoof van die lyfwag Nebusaradan. Dit was altesaam 4 600 mense. (Jeremia 52:29)

Die Here het sy altaar verwerp en sy heiligdom laat vertrap. Hy het die mure rondom die tempelgebou laat afbreek deur die vyand. Hulle het in die huis van die Here gejuig asof dit sy volk is wat daar feesvier. Die Here het besluit om die muur van Sion te verwoes, Hy het bepaal dat dit heeltemal afgebreek moet word, Hy het nie op sy besluit teruggegaan nie; van die vestings en die mure het Hy bouvalle gemaak, hulle lê daar saam en vergaan. Sion se poorte is begrawe in puin, die sluitbalke is gebreek en lê aan stukke. (Lam 2:7-9)

Persië Nuwe Meesters vir die Huis van Israel

Toe die Noordelike Koninkryk van Israel in 721 v.C. deur Assirië gevange geneem is, het Assirië die grootste deel van die bekende wêreld regeer. Tog, binne ‘n paar kort dekades, het die Assiriese Ryk verbrokkel voor die aanslag van die Babiloniërs. Onder Nebukadnesar het Babilonië ‘n wêreldryk geword en meestal gebiede en volke geërf wat deur Assirië verower is. As hierdie volke hulle nuwe meesters weerstaan het, het Nebukadnesar vinnig en wreed gereageer. So val Juda in 586 v.C.  Hoewel die Here die oorwinnende ryke as plaag in Sy hand gebruik het om opstandige en afvallige Israel en Juda te straf, het hulle ook vinnig tot ‘n einde gekom nadat hulle hul doel vervul het.

Nebukadnesar se kragtige heerskappy in Babilon is in 562 v.C. voltooi. Hy was die  laaste groot Chaldese heerser, en by sy dood was die agteruitgang van die ryk vinnig. Die Babiloniërs se eie goddeloosheid het vinnig agteruitgang meegebring. Nebukadnesar is gevolg deur Amil-Marduk (in 2 Konings 25:27 Evil-merodach genoem), wat minder as twee jaar regeer het. Neriglissar, ‘n swaer van Evil-merodach, het slegs vier jaar lank regeer. Labashi-Murduk, seun van Neriglissar, is ná nege maande afgesit. Nabonidus, ‘n leier van die priesterlike party, regeer sestien jaar lank, van 555 tot 539 v.C., maar hy het die grootste deel van sy tyd by die Oasis van Teima in Arabië deurgebring. Staatsaangeleenthede in Babilon is in die hande van Belsasar, die seun van Nabonidus, gelaat.

Onder Belsasar het selfs die mense van Babel gewalg geraak oor hulle korrupte nasie.

Solank die magtige stag in die bos regop en sterk is, word sy vyande op ‘n afstand gehou. Maar by die geringste teken van swakheid trek die wolwe in vir die doodmaak. So is dit ook met ryke, en Babilon het gesneuwel. Die roofdiere het gewag. Oos en noord van die Persiese Golf het twee nasies aan bewind gekom: die Mede en die Perse. Die Mediaan-Persiese alliansie, wat onder leiding van Kores verenig het, het na Babilon gedraai. Kores sou ‘n diepgaande uitwerking op die geskiedenis van die huis van Israel en die wêreld hê. Een historikus het kennis geneem van die betekenis van hierdie man:

“Kores die Grote het in 559 v.C. in die geskiedenis ontstaan  as heerser van die klein provinsie Anshan, ‘n distrik in die noordweste van Elam net suid van Media en oos van die Zagrosberge. Anshan was toe onder die heerskappy van Media. Toe Kores in opstand kom teen sy heer Astyages, het die Mediane leër in ‘n liggaam na hom toe gegaan en Astyages as gevangene oorgegee. Kores was blykbaar die vrywillige keuse van die Mede as hul koning. Die hoofstad van die ryk, Ecbatana, met al sy skat, het Kores feitlik sonder ‘n slag in besit gekom. Binne tien jaar het Kores homself dus meester gemaak van die Mediane ryk wat bestaan uit die moderne Persië, Noord -Assirië, Armenië en Klein -Asië tot in die weste van die rivier Halys.

‘Na twee jaar in die organisering van die ryk het Cyrus weswaarts beweeg, met die doel om te verower. Nadat hy Noord -Mesopotamië verower het, val hy die fabelagtig ryk Croesus, koning van Lydia, aan en verslaan dit, wie se koninkryk strek van die rivier Halys [in Turkye] tot by die Egeïese.

“Kores was ‘n gebore heerser van mense. Hy het ‘n nuwe beleid in die behandeling van verowerde volke ingehuldig. In plaas daarvan om oor hulle te tiranniseer en hulle met brute geweld onderdanig te hou, het hy sy onderdane met oorweging behandel en hulle as sy vriende gewen. Hy was veral bedagsaam teenoor die godsdienste van verowerde volke. Die uitwerking van hierdie beleid was om sy onderdane aan hom te sweis in ‘n lojaliteit wat sy bewind ‘n era van vrede gemaak het.

Hierdie beleidsrevolusie sou ‘n diepgaande uitwerking op die geskiedenis van die wêreld en veral op die Joodse geskiedenis hê, want toe Kores Babilon binnemarsjeer, was die Jode nog daar in ballingskap.

Kores is deur die Here opgewek om die Jode te bevry

Babilon val in 539 v.C.  Kort daarna, soos opgeteken in 2 Chron 36:22-23en Ezra 1:1-11, het Kores dwarsdeur sy ryk bepaal dat enige gevange Jode in Babilonië wat wou, na Jerusalem kon terugkeer om die tempel te herbou. Kores het selfs toegelaat dat die voorwerpe van goud en silwer wat deur Nebukadnesar se troepe gesteel is, terugbesorg word.

Wat het Kores gemotiveer om so ‘n liberale proklamasie te maak? Alhoewel Kores moontlik beïnvloed is deur die godsdiens van sy gode (sien Ezra 1: 7), insluitend die opkomende Zoroastrianisme, om respek vir die God van Juda te hê, blyk dit dat Kores deur die Gees van die Here gemotiveer is om die Jode na hul vaderland terug te stuur. Josefus het geskryf:

“In die eerste jaar van die regering van Kores, wat die sewentigste was vanaf die dag dat ons volk uit hul eie land na Babel verwyder is, het God die ballingskap en rampspoed van hierdie arm mense in die gedrang gebring [getreur], soos hy deur die profeet Jeremia aan hulle voorspel het, voor die vernietiging van die stad,  dat nadat hulle Nebukadnesar en sy nageslag gedien het, en nadat hulle daardie diensbaarheid sewentig jaar ondergaan het, hy hulle weer in die land van hul vaders sou herstel, en dat hulle hul tempel sou bou en hul ou voorspoed sou geniet. En hierdie dinge het God dit wel gebied; want hy het die gedagtes van Kores opgewek en hom dit in die hele Asië laat skryf: ‘So sê Kores, die koning: Aangesien die Almagtige God my aangestel het as koning van die bewoonbare aarde, glo ek dat hy die God is wat die volk van die Israeliete aanbid; want hy het inderdaad my Naam deur die profete voorspel, en dat Ek vir hom ‘n huis in Jerusalem, in die land Judea, moes bou.’

“Dit was aan Kores bekend toe hy die boek gelees het wat Jesaja vir sy profesieë agtergelaat het; want hierdie profeet het gesê dat God in ‘n geheime visioen so met hom gepraat het: ‘My wil is dat Kores, wat ek aangestel het om koning te wees oor baie en groot nasies, my volk na hul eie land terugstuur en my tempel bou.’ Dit is deur Jesaja voorspel honderd en veertig jaar voordat die tempel gesloop is. Gevolglik, toe Kores dit lees en die Goddelike krag bewonder, het ‘n ernstige begeerte en ambisie hom aangegryp om te vervul wat so geskryf is; daarom het hy die mees vooraanstaande Jode wat in Babilon was, gevra en vir hulle gesê dat hy hulle verlof gegee het om terug te gaan na hul eie land en om hul stad Jerusalem en die tempel van God te herbou, want dat hy hul assistent sou wees, en dat hy aan die heersers en goewerneurs wat in die omgewing van hul land Judea was, sou skryf,  dat hulle vir hulle goud en silwer moet bydra vir die bou van die tempel, en daarby diere vir hulle offers.”[9]

Adam Clarke het voorgestel: “Dit is baie waarskynlik dat toe Kores Babilon ingeneem het, hy Daniël daar gevind het, wat lank bekend was as een van die wysste ministers van buitelandse sake in die hele Ooste; en dit is heel waarskynlik dat dit hierdie persoon was wat die profesie van Jesaja aan hom uitgewys het en hom die verdere intimasies gegee het in verhouding tot die Goddelike wil wat aan homself geopenbaar is” [10]

“Koning Kores het meer as vyfhonderd jaar voor Christus geleef en was in profesieë van die Ou Testament wat in 2 Kronieke en die boek Esra genoem word, en deur die profete Esegiël, Jesaja en Daniël. Die Bybel sê hoe ‘die Here die gees van Kores, koning van Persië, opgewek het’. (2 Kron. 36:22.) Kores het sekere politieke en sosiale regte aan die gevange Hebreërs herstel, hulle toestemming gegee om na Jerusalem terug te keer en beveel dat Jehovah se tempel herbou moet word.

In Babilon was die gerug: “Kores kom!”

Die beroemde Griekse geskiedskrywer Herodotus (ongeveer 400 v.C.) skryf dat toe Kores by die rivier Gyndes kom, het een van sy geliefkoosde wit perde in die stroom beland, en is skielik meegesleur en het versuip.

Kores was só woedend hieroor dat hy oorlog verklaar het teen die rivier.

Hy’t sy leër in twee verdeel en opdrag gegee dat hulle 360 kanale weers-kante van die rivier moet grawe om die rivier se water vir goed weg te lei.

Dit is gedoen, maar dit het hom ‘n hele jaar vertraag. Eers die volgende lente het hy weer opgemars teen Babilon. Toe bereik die tweede gerug die stad: “Kores kom!”

Nabonidus, die seun van Nebukadnesar, wat toe koning van Babilon was, het gereed gemaak vir die geveg, maar hy is gou verslaan en hy vlug toe na Borsippa. Die meeste van sy soldate het teruggevlug in die versterkte stad Babilon, waar sy seun Belsasar as regent regeer het. Hulle het veilig gevoel aster die magtige, versterkte mure en die groot poorte, wat met bronsplate versterk was.

Die Eufraatrivier het dwarsdeur Babilon gevloei, onder die mure deur, en reuse-ysterhekke het almal uitgehou.

Maar Kores het die vorige jaar by die Gyndesrivier geleer hoe jy ‘n rivier kan tem. Hy het met sy leèr ‘n ent opgetrek teen die Eufraat buite sig van Babilon, en net ‘n klompie spioene by die stad agtergelaat. Hy’t sy soldate kanale laat grawe aan weerskante om die rivier se water weg te lei, en net grondwalle as toekomstige sluise laat staan.

Toe breek die tyd aan vir die jaarlikse fees vir die god Tammuz, waarin die mense van Babilon gereeld verskriklik fees gevier het. Dit was ‘n heidense orgie van drank en seks en lawaai en ongelooflike gefuif.

In die donker van die nag het Kores se soldate teruggekom en die stad omsingel. Toe die fees op sy rumoerigste was, is die teken gegee om die sluiswalle te breek. En daar sak die water van die Eufraat weg en die groot sluithekke hang in die lug. Kores se soldate beweeg in die rivierbedding in en onder die mure deur by die plekke waar die rivier in die stad invloei én anderkant waar dit uitvloei.[11]

Vroeër daardie selfde aand, terwyl koning Belsasar en sy mense met die uitbundige feesviering besig was, sê Daniël 5:5-6: Meteens verskyn daar toe ‘n mensehand wat op die gepleisterde muur van die paleis skryf, reg teenoor die kandelaar. Die koning het die hand gesien terwyl dit skryf. Toe het die koning bleek geword, hy was baie bang, sy bene het gebewe en hy was lam van die skrik.

‘Geweeg’: u is geweeg en te lig bevind. ‘Verdeel’: u koninkryk is verdeel en aan die Mediërs en die Perse gegee.” (Dan 5:27-28)

Daardie nag is koning Belsasar van die Galdeërs vermoor. (Daniel 5:30)

Die onoorwinlike stad Babilon is totaal verwoes, presies soos God dit voorspel het.

Luister hoe het God se profeet Jesaja dit alles reeds soveel jare vooruit voorspel:

In een van die wonderlikste profesieë van die Bybel het die Here Kores se bevel geopenbaar om die Jode aan Jesaja te bevry. Honderd vyftig jaar voordat Kores gelewe het, roep die profeet hom by die naam en gee besonderhede van Kores se welwillendheid aan die Jode: “Dit is wat die Here sê aan sy gesalfde, aan Kores, wie se regterhand Ek gryp om nasies voor te onderwerp. hom. . . ‘Ek roep jou op jou naam en gee jou ’n eretitel, al ken jy My nie’” (Jesaja 45:1, 4; sien ook 41:2-25; 42:6). Om Sy soewereiniteit oor alle nasies te bewys, sê God van Kores: “Hy is my herder en sal alles doen wat Ek wil” (Jesaja 44:28).

Ek se vir die diep waters van Babel: Droog op! Ek sal jou riviere laat opdroog (Jes. 41:27). So sê die Here aan sy gesalfde, aan Kores, vir wie Hy as heerser aangestel het, aan wie Hy nasies onderwerp en voor wie Hy konings hulle wapens laat neerlê, voor wie Hy deure oopmaak en poorte nie gesluit laat bly nie: Ek self sal voor jou uit gaan en hoogtes gelykmaak. Ek sal bronspoorte oopbreek en sluitbalke van yster stukkend kap.(Jes. 45:1-2).

Ek is die Here, daar is geen ander nie, buiten My is daar geen God nie. Ek rus jou toe vir jou taak al ken jy My nie. v5

Hierdie gebeurtenis is ‘n vervulling van ‘n Profetiese Woord: In die eerste regeringsjaar van koning Kores van Persië is die belofte vervul wat die Here by monde van Jeremia gegee het: die Here het dit bewerk dat koning Kores van Persië besluit het om dwarsoor sy ryk ‘n proklamasie te laat afkondig. Die proklamasie, wat ook skriftelik was, het soos volg gelui: “Koning Kores van Persië maak bekend: Die Here, die God van die hemel, het al die koninkryke van die aarde aan my gegee. Hy het my beveel om vir Hom ‘n tempel in Jerusalem in Juda te bou. Enigeen onder julle wat aan sy volk behoort, kan teruggaan, en mag die Here sy God by hom wees.” 2 Chronicles 36:22–23:

[1] J. D. Douglas, red., The Illustrated Bible Dictionary, s.v. “Assirië”, 1:137

[2] LaMar C. Berrett, Ontdek die wêreld van die Bybel, bl. 180

[3] Berrett, World of the Bible, bl. 180; Douglas, Illustrated Bible Dictionary,  s.v. “Assirië”, 1:139

[4] Durant, Our Oriental Heritage, 1:270

[5] The Interpreter’s Dictionary of the Bible, s.v. “Assirië en Babilonië”, 1:272).

[6] Samuel Fallows, red., The Popular and Critical Bible Encyclopedia and Scriptural Dictionary,  s.v. “Babylon”, pp. 208–9.)

[7] Merrill F. Unger, Unger’s Bible Dictionary,  s.v. “Babilon”, bl. 116

[8] Bybelensiklopedie,  s.v. “Babilon”, bl. 204-5.)

[9] (Antiquities of the Jews, bk. 11, hfst. 1, pars. 1–2.)

[10] The Holy Bible … met ‘n Kommentaar en kritiese aantekeninge,2:730).

[11] Jannie Malan; Bybelse profesieë oor die einde: 21 vrae wat mense die meeste vra, Carpe Diem Boeke, 2003

LES #2 – Hosea

Hosea:

Hosea is die eerste boek van wat die Hebreërs “Die Twaalf” noem, andersins bekend as die Klein Profete. Die naam Hosea beteken “Redding”. Daar is baie min van hom bekend behalwe wat in sy profesie vervat is. Te oordeel aan die tydperk van die konings gedurende wie se regering hy geprofeteer het (Hos. 1:1), het Hosea se bediening van ongeveer 770-725 v.C. gestrek. Die profesieë van Amos, ‘n jonger tydgenoot, is nou verwant aan dié van Hosea. Hulle bedienings was egter anders omdat Hosea ‘n boorling van die Noordelike Koninkryk was, en Amos ‘n Judeër was wat na Israel gereis het om te profeteer. Hosea is geroep om die verhouding tussen God en Israel te illustreer deur sy huwelik met ‘n prostituut, terwyl Amos deur die Here gestuur is om oordeel oor die opstandige volk Israel uit te spreek.

Hosea het aan die einde van ‘n tydperk van materiële voorspoed onder koning Jerobeam II van Israel begin profeteer (2 Kon. 14:23-27). Ongelukkig was die mense gedurende die grootste deel van Hosea se leeftyd geestelik bankrot. Hulle leiers het hulle toegelaat om afgodery te beoefen (2 Kon. 15:35; 2 Kron. 27:2) en geestelike “hoerery” teen die Here te pleeg (Hos. 1:2; 2:8; 4:12-15). Hulle het geweier om te erken dat God aan hulle die rykdom voorsien het wat hulle besit het (Hos. 2:8). Trouens, hulle het hulle voorspoed aan die afgode toegeskryf (Hos. 2:5; 10:1). Die volk het hebsugtig en gierig geword en diegene onderdruk wat hulleself die minste kon verdedig (Hos. 4:2; 10:13; 12:6-8).

Ten spyte van die straf wat God belowe het om oor hulle te bring (Hos. 5; 9; 10), is daar ‘n sterk gesindheid van hoop wat regdeur die boek duidelik blyk. Net soos Hosea sy ontroue vrou teruggekoop het, sal Israel in die laaste dae deur God verlos word (Hos. 1:10, 11; 2:14-23; 3:4, 5; 11:10, 11; 14:4-7).

Baal Aanbidding

Baal was die God van die Kanaaniete.  As die stormgod en bringer van reën, is Baäl erken as die vrugbaarheid van gewasse, diere en mense. Die God was gesien as die manlike figuur en die grond as die vrou.  Baal was dikwels gesien as ‘n boom langs ‘n oesland, of ‘n heuwel. Offers aan Baal was die beste manier om ‘n goeie oes te kon verbou.  Hierdie God baal is gelukkig gehou deurdat daar gereeld seksuele omgang op hierdie plekke moes plaasvind om vrugbaarheid in die grond te ontsluit.  Dit het meegebring dat baie prostitute op hierdie hoogdes en bome diens gedoen het.  Dit is hoekom die Here in die eerste plek Kanaan van die Kanaaniete gevat het en vir Israel gegee het.  ⁵Dit is glad nie as gevolg van jou regverdigheid of opregtheid dat jy die land gaan inneem nie. Die Here jou God sal hierdie nasies voor jou uitdryf omdat hulle so goddeloos is  (Deut 9:1-5)

Die Noord Ryk aanbid nie meer in Jerusalem nie.  

Jerobeam maak goue kalwers

²⁵Jerobeam het Sigem in die Efraimsberge herbou en dit sy hoofstad gemaak. Hy het later verhuis en Pniël herbou. ²⁶Jerobeam het by homself gedink: ²⁷“Die koningskap kan maklik weer oorgaan na die koningshuis van Dawid. As hierdie volk aanhou om Jerusalem toe te gaan om by die tempel van die Here te offer, sal hulle weer vertroue kry in hulle koning, Rehabeam van Juda. Hulle sal my doodmaak en teruggaan na Rehabeam, die koning van Juda.” ²⁸Op advies van sy raadgewers het die koning toe twee goue kalwerbeelde gemaak. Hy sê toe: “Julle het nou lank genoeg Jerusalem toe gegaan, Israel. Hier is die gode wat julle uit Egipte gebring het!” (1 King 12:25-30)

Konings van Juda in die tyd van Hosea:

Ussia: ‘n Koning van Juda en seun van Amasia. Hy regeer dieselfde tyd as Asarja (sien H5838, N.). Hy regeer 792-767 v.C. insluitend ‘n kern, altesaam twee en vyftig jaar (sien veral 2 Kon. 15:1-7; 2 Kron. 26:1-23). ‘n Groot aardbewing het tydens sy bewind plaasgevind (Sag. 14:5).

Jotam: ‘n Koning van Juda, seun van Asarja (Ussia). Hy regeer 750-732 v.C. en regeer tien jaar lank saam met hierdie vader, wat melaatsheid gehad het (2 Kon. 15:5-7). Sy moeder was Jeréta, Sadok se dogter (2 Kon. 15:32-38). Hy was ‘n goeie koning en het die Here gevolg, behalwe dat die hoogtes nie verwyder is nie. Hy het ook gehelp om die tempel te herstel. Sy seun Agas het regeer nadat hy gesterf het. Jesaja, Hosea en Miga het tydens sy regering geprofeteer.

Agas: Die naam van ‘n koning van Juda wat 735-715 v.C. regeer het. Agas is ‘n verkorte naam vir Joahas. Die naam beteken “hy het beslag gelê.” Sy bewind het 17 jaar geduur. Hy was die seun van Jotam, wat voor hom geregeer het. Sy bekendste seun was Hiskia (2 Kon. 15:38; 16:1, 2, 5, 7, 8). Hy het nie die wil van God gevolg soos Dawid nie (2 Kon. 16), maar het die gebruike van die heidense nasies nagestreef (1 Kon. 16:1-4). Hy was gelowig op kritieke tye en het nie op die Here vertrou om hom en Juda van hulle vyande te verlos nie (Jes. 7:1-12), veral nie uit Assirië nie. Hy het heidense altaarstyle in die Tempelgebied ingebring (2 Kon. 16:10-20). Jesaja het tydens sy regering geprofeteer (Jes. 1:1; 14:28).

Hiskia: Die seun van Agas wat hom as koning in Juda opgevolg het (715-686 v.C.). Sy naam beteken “die Here is my sterkte.” Hy het op vyf-en-twintigjarige ouderdom begin regeer en nege-en-twintig jaar regeer. Hy het die Here getrou gedien en is beskou as moontlik die grootste koning wat alleen oor Juda regeer het (2 Kon. 18:5); hy het die Here volkome vertrou. Hy het groot godsdienstige hervormings in sy tyd uitgevoer en die tempel en die aanbidding van Yahweh gesuiwer (2 Kron. 29: 3-27), en die Pasga herstel (2 Kron. 30: 26). Met die hulp van die Here en die profeet Jesaja het hy teen die koning van Assirië gestaan (2 Kon. 18:17—20:21). Die Here het hom toegelaat om nog vyftien jaar te lewe vanweë sy vertroue in die Here en totale toewyding aan Hom (2 Kon. 20:23). Aan die einde van sy bewind het hy onverstandig en arrogant opgetree deur ambassadeurs uit Babilon toe te laat om die rykdom van die tempel en Jerusalem te ondersoek (2 Kon. 20:12-21).

Gedurende sy lewe was hy aktief in die bewaring van Israel se geskrewe wysheid (Spr. 25:1). Miga het tydens sy regering geprofeteer (Jer. 26:18, 19; Hos. 1:1).

Koning van Israel in die tyd van Hosea.

‘n Koning van Israel, seun van Joas. Hy regeer, insluitend sy agentskap met Joas, een-en-veertig jaar lank (793-753 v.C.). Hy was ‘n magtige politieke koning wat die grense van Israel vergroot het (2 Kon. 14:25) en voorspoedige ekonomiese tye meegebring het, maar voortgegaan het om Israel op die weg van Jerobeam II te lei, wat Israel laat sondig het. Hy regeer in sy hoofstad, Samaria, en verlos Israel van haar vyande. Amos het sy dood en oordeel van God voorspel (Amos 1:1; 7:9-11).

‘n Paar sleutel verse wat in die NT herhaal word.

Hosea se lewe en gehoorsaamheid om ‘n prostituut te trou, is vir ons as gelowiges ‘n reuse les. Ons is nie los van ons boodskap nie. Ons leef ons boodskap.  Ons wandel met die Here deur probleme, verlies, en allerhande uitdagings sodat ons eerste-hands die krag van die Waarheid kan beleef.  Ons preek nie iets wat ons nie ook leef nie! Die Woord wat as te ware vlees in ons.  (Joh 1:1-3)

Mens kan die boodskap van Hosea opgesom met dié vers in Romeine: God is ryk in goedheid, verdraagsaamheid en geduld! Sê dit vir jou niks nie? Besef jy nie dat God jou deur sy goedheid tot bekering wil lei nie? (Rom 2:4) Die Here se waarskuwings en die uiteindelike dramatiese negatiewe gevolge van die volk se ontrouheid is nie wat God vir Sy volk wil hê nie.  Hy is waaragtig LIEF vir Sy mense! Maar hulle sien, begryp en beantwoord nie Sy liefde nie. Hulle is as te ware harteloos!

Dan sal die Judeërs en die Israeliete weer een word en vir hulle een leier aanwys en die beheer van die land oorneem. (Hos 1:11) Hierdie gedeelte word deur Paulus in “Hulle wat nie my volk was nie, sal Ek nou mý volk noem. En Ek sal haar liefhê wat nie voorheen my geliefde was nie.” ²⁶En: “Dáár waar vir hulle gesê is: ‘Julle is nie my volk nie,’ juis daar sal hulle kinders van die lewende God genoem word.” (Rom 9:25-26)

Sê vir jou broer “My volk” en vir jou suster “Sy het barmhartigheid verkry” (Hos 2:1). Beide Paulus (Ro. 9:25) en Petrus (1 Pet. 2:10) gebruik hierdie gedeelte en pas dit toe op die heidene, wat nie die volk van God voor Christus was nie, maar nou die reg het om die volk van God te wees, net soos die volk Israel kan wees. Paulus beklemtoon die gelykheid van Jode en heidene in Galasiërs 3:28 en Efesiërs 3:4-6. Heidene was geen volk in die Ou Testament nie, maar sedert Christus kan ons die volk van God wees. 

Hos 2:8: Ek was die een wat die volk al die voorspoed gegee het wat hulle gehad het, selfs toe hulle hul afgode aanbid het. (Vergelyk Job 22:17-18). Die Ek word in Hebreeus beklemtoon, in teenstelling met Baäl, wat niks kan doen nie. Op dieselfde manier sê mense wat baie het, dikwels dat dit deur hul eie pogings is dat hulle goeie dinge het, en vergeet dat dit God is wat hulle die vermoë gee om dit alles te kry.

God sê dat dit tyd is om die volk te straf met armoede en honger na die sonde om weg te draai om afgode te aanbid in plaas van hulle Here God (Hos 2:10-13). Na die straf sê God dat hy sal probeer om die volk te behaag en haar na homself terug te trek (2:14-15). Ek sal haar die woestyn in lei, beteken nie straf nie, maar eerder veiligheid en verlossing. Die rede vir hierdie betekenis is dat toe God die volk uit Egipte verlos het, Hy hulle die woestyn ingelei het op pad na die beloofde land. Achor beteken ‘moeilikheid’. God sê dus deur die profeet Hosea dat hy die moeilikheid in ‘n deur van hoop vir die volk sal maak. In dit alles sê God dat Hy die volk na ‘n privaat plek sal neem en wenend met haar sal praat om haar tot bekering te bring. Jy sal my nie meer ‘my meester’ noem nie (2:16). Die Hebreeuse oorspronklike gebruik die woord “baäl”, die naam van die afgod wat hulle aanbid het. Die volk sou leer om God alleen te aanbid en Hom nie met afgode te verwar nie. Hulle sou baäl nie meer die eer gee vir hulle seëninge nie, maar die Here God. Eintlik wou hulle na die tydperk van ballingskap nie meer afdwaal na afgodery nie. Dit was die goeie gevolg van die ballingskap. Verse 17-23 beskryf die gevolg daarvan dat die nasie weggedraai het van hulle afgodery om hulle Skepper te aanbid. 

Uiteindelik wil die Here ‘n nuwe verbond sluit, Hy soek ‘n hartsverandering.  (Jer 31:31-34-Eze 36:22-28)

Hosea 6:6 Want ek begeer barmhartigheid en nie offerande nie. Twee keer het Jesus hierdie stelling uit Hosea aangehaal,  om te wys dat godsdienspleging God nie behaag nie. Hy soek baie meer as dit! Hy soek ons harte!  (Mt. 9:13; 12:7). Dit is nie genoeg om godsdienstig op te tree nie. God wil hê dat ons opreg moet wees in ons begeerte om soos God te wees in heiligheid, liefde en genade.

LES #3 – Amos

Die Bybelse beeld van Juda se geskiedenis is van die oortuiging dat die koninkryk eens buitengewoon heilig was, maar soms die geloof laat vaar het.  Tog dui argeologie op ‘n heel ander situasie – een waarin die goue era van stam- en Dawidiese getrouheid aan YHWH ‘n laat godsdienstige ideaal was, nie ‘n historiese werklikheid nie. In plaas van ‘n herstel, dui die bewyse daarop dat ‘n gesentraliseerde monargie en nasionale godsdiens wat in Jerusalem gefokus is,  eeue geneem het om te ontwikkel.  Die afgodery van die mense van Juda was nie ‘n afwyking van hulle vroeëre monoteïsme nie. Dit was eerder die manier waarop die mense van Juda honderde jare lank aanbid het.

Die veroordelings van verskeie Judaitiese profete maak dit baie duidelik dat YHWH in Jerusalem aanbid is saam met ander gode, soos Baäl, Asjera, die leërskare van die hemel en selfs die nasionale gode van die buurlande. Uit die Bybelse kritiek op Salomo (wat waarskynlik laat monargiese werklikhede weerspieël), leer ons van aanbidding in Juda van Milkom van Ammon, Chemosh van Moab en Astoret van Sidon (1 Konings 11:5; 2 Konings 23:13). Jeremia vertel ons dat die aantal gode wat in Juda aanbid is, gelyk was aan die aantal stede en dat die aantal altare vir Baäl in Jerusalem gelyk was aan die aantal basaarstalletjies in die hoofstad (Jeremia 11:13). Boonop is kultusvoorwerpe gewy aan Baäl, Asjera en die leër van die hemel in die Tempel van YHWH in Jerusalem geïnstalleer. Esegiël 8 beskryf in detail al die gruwels wat in die tempel in Jerusalem beoefen word, insluitend die aanbidding van die Mesopotamiese god Tammuz. Selfs rondom die Tempel van Jerusalem, daar was ontelbare vrugbaarheids- en voorvaderbeeldjies gevind wat dateer uit hierdie tydperk.  Daar was  dus ‘n wydverspreide vermenging van die aanbidding van YHWH met dié van ander gode.

Sover ons uit die  argeologiese bewyse van die noordelike koninkryk kan sien, was daar ‘n soortgelyke verskeidenheid godsdiensbeoefening in Israel. Afgesien van herinneringe aan die streng prediking van figure  soos Elia en Elisa, die anti-Omride puritanisme van Jehu en die harde woorde van profete soos Amos en Hosea, was daar nooit ‘n gesamentlike of langdurige poging van die Israelitiese regering om die aanbidding van YHWH alleen te sanksioneer nie.

Die Noordelike koninkryk van Israel – is in die vrugbare valleie en golwende heuwels van Noord-Israel gebore en het gegroei tot een van die rykste, kosmopolitiese en magtigste in die streek. Vandag is dit byna totaal vergete, behalwe vir die skurkagtige rol wat dit in die Bybelse boeke Konings speel. Die koninkryk van Juda – het in die rotsagtige, onherbergsame suidelike heuwelland ontstaan. Dit het oorleef deur sy isolasie en vurige toewyding aan sy tempel en koninklike dinastie te handhaaf.

Maar na die val van Samaria, met die toenemende sentralisering van die koninkryk van Juda, het ‘n nuwe, meer gefokusde houding teenoor godsdienstige reg en praktyk begin posvat. Jerusalem se invloed – demografies, ekonomies en polities – was nou enorm en dit was gekoppel aan ‘n nuwe politieke en territoriale agenda: die vereniging van die hele Israel. En die vasberadenheid van sy priesterlike en profetiese instelling om die “regte” aanbiddingsmetodes vir al die mense van Juda te definieer – en inderdaad vir daardie Israeliete wat onder Assiriese heerskappy in die noorde leef – het dienooreenkomstig gestyg.

Iewers in die laat agtste eeu vC het daar ‘n toenemend vokale denkrigting ontstaan wat daarop aangedring het dat die kultusse van die platteland sondig was – en dat YHWH alleen aanbid moes word. Ons kan nie seker wees waar die idee ontstaan het nie. Dit word uitgedruk in die siklus van verhale van Elia en Elisa (op skrif gestel lank na die val van die Omrides) en, nog belangriker, in die werke van die profete Amos en Hosea, wat albei in die agtste eeu in die noorde aktief was.

Met die verspreiding van burokratiese administrasie het ‘n verspreiding in geletterdheid gekom. Vir die eerste keer het die gesag van geskrewe tekste, eerder as mondelingse  stories of ballades, ‘n enorme uitwerking gehad.

Gedurende die grootste deel van die tweehonderd jaar van die era van die verdeelde monargie het Juda in die skadu gebly. Die beperkte ekonomiese potensiaal, sy relatiewe geografiese isolasie en die tradisiegebonde konserwatisme van sy stamme het dit baie minder aantreklik gemaak vir keiserlike uitbuiting deur die Assiriërs as die groter, ryker koninkryk Israel. Maar met die opkoms van die Assiriese koning Tiglath-pileser III (745–727 vC) en Agas se besluit om sy vasaal te word, het Juda ‘n wedstryd met enorme belange betree. Na 720, met die verowering van Samaria en die val van Israel, is Juda omring deur Assiriese provinsies en Assiriese vasale. En daardie nuwe situasie sou implikasies hê vir die toekoms wat amper te groot is om na te dink. Die koninklike vesting van Jerusalem is in ‘n enkele generasie omskep vanaf die setel van ‘n taamlik onbeduidende plaaslike dinastie in die politieke en godsdienstige senuweesentrum van ‘n streeksmoondheid – beide as gevolg van dramatiese interne ontwikkelings en omdat duisende vlugtelinge uit die verowerde koninkryk Israel na die suide gevlug het.[1]

Die Konings in Amos se tyd

Suidelike Ryk Koning: Asarja, of Ussia 2 Konings 15 2 Chron 26

Regeer 52 Jaar in Israel

BY die moord op Amasia, die koning van Juda, deur samesweerders in Lagis, word gesê dat die volk Asarja, of Ussia, een van Amasia se seuns, ‘n jeugdige van sestien jaar oud, ingeneem het en hom koning gemaak het in die kamer van sy vader. En die hele volk van Juda het Asárja geneem, wat toe sestien jaar oud was, en hom koning gemaak in die plek van sy vader Amásia. (2 Kings 14:21).[2]  Daar blyk ‘n aanduiding te wees dat hy reeds die gewilde guns gewen het, in die uitdrukking wat die skrywer van Kronieke gebruik het (2 Chron 26:1), dat “die hele volk Juda hom geneem en hom koning gemaak het.” Die keuse wat gemaak is, as dit regtig ‘n keuse was, was ruim geregverdig deur die resultaat. Azariah, soos Ewald sê, “was ewe groot in die kunste van vrede en in dié van oorlog.” Sy bewind was, soos Dean Stanley opmerk, “die welvarendste, behalwe dié van Josafat, sedert die tyd van Salomo.” Deur sy militêre suksesse in verskillende oorde het hy ruim vergoed vir sy pa se nederlaag by Beth-shemesh (2 Kings 14:13), en deur sy oordeelkundige voorbereidings teen aanval het hy die respek van al die buurlande verkry. Die Kroniekskrywer vertel ons dat “sy naam ver oorsee versprei het, selfs tot by die binnekoms van Egipte” (2 Chron. 26:8, 15).

Noodelike Ryk Koning: Jerobeam II 2 Konings 14:23—27

Regeer 41 Jaar in Juda

Jerobeam het die troon opgevolg “in die vyftiende jaar van Amasia” (2 Kings 23), baie kort na sy vader se groot oorwinning oor Juda. Die militêre suksesse van sy vader teen Benhad en teen Amasia (2 Kings 23:11-13), het natuurlik daartoe gelei dat hy sy gedagtes tot groter ondernemings verhef het as wat selfs sy vader probeer het; en dit blyk nie lank na sy toetreding te wees dat hy daardie reeks oorloë begin het wat sy naam met glorie bedek het nie, en moderne historici in hom die voorbestemde “verlosser” van die Israelitiese nasie laat herken het.  en om van hom te praat as “die grootste van al die konings. van Samaria.” Toe hy die reeks ekspedisies betree wat tot hierdie glorieryke resultate gelei het, het hy blykbaar die ondersteuning van ‘n profeet gehad aan wie se optrede en karakter ‘n meer as gewone belangstelling heg. Ons moet Jerobeam beskou as uitgaan na sy oorloë met die woorde van Jona se profesieë in sy ore, en as deur hulle gespan tot op die hoë toonhoogte van durf wat sulke groot resultate behaal het.

So het die regverdige belofte waarmee die regering van Jerobeam geopen is, verbygegaan en is opgevolg deur ‘n tyd van algemene korrupsie en verdorwenheid. Die bestaande dinastie is verklaar om onder die Goddelike misnoeë te lê, en is bedreig met spoedige uitwissing (Hos. 1:4; Amos 7:9). Daar is verklaar dat die koninkryk self sy ontbinding nader (Hos. 1:4; Amos 3:12, v. 27, 7:17). Assirië is nie duister aangedui as die wêreldmoondheid waardeur die vernietiging bewerkstellig sou word nie (Hos. 10:14). ‘n Hartseer en somber vooruitsig moes in die latere jare van sy lewe voor die bejaarde Jerobeam gelê het, toe hy, wat deur die profete van Jehovah veroordeel is en in oorlog met een van hulle was (Amos 7:12), moes gevoel het dat sy dinastie sy termyn nader, en dat selfs sy koninkryk se dae waarskynlik getel is.

Wie was Amos

Amos was ‘n skaapwagter in Tekoa, ‘n klein dorpie suidwes van Jerusalem. Hy het waarskynlik ‘n paar vyebome versorg vir ekstra inkomste. Dit sou daarop dui dat hy nie ‘n welgestelde grondeienaar was nie. Aangesien Amos ‘n klein skaapboer was, ‘n boorling van die stad Tekoa, ongeveer twaalf kilometer suid van Jerusalem, en aangesien hy ‘n paar vyebome vir ekstra inkomste versorg het, kan ons aanvaar dat hy nie ryk was nie. Sy totale inkomste kom blykbaar van die skape en hul wol, en van die vye. Hy het heel moontlik na Bet-el gegaan, nie ver noord van Jerusalem nie, en in die noordelike koninkryk, om ‘n beter prys vir sy produkte te soek. Terwyl hy probeer het om te verkoop wat hy gehad het vir die beste prys wat hy kon kry, het hy gesien hoe vals gewigte gebruik word, en ander metodes om boere in die mark te bedrieg. Hy het die mense hoor praat oor hulle lewens en die manier waarop hulle aanbid het. Hy het in die tempel ingegaan en gesien dat alhoewel hulle in God glo, hulle ‘n afgod aanbid. Hy het geweet dat hulle ook Kanaänitiese baals aanbid in ‘n poging om goeie oeste te verseker. Hy het uit hul praatjie geleer dat hulle baie metodes gebruik het om mekaar te bedrieg op maniere wat geen liefde vir hul naaste getoon het nie.

Nadat Amos dit alles op die markplein en op die tempel gesien het, het hy voordeel getrek uit die vryheid wat alle Joodse mense gehad het om in die tempel te praat. Toe hy opstaan om te praat, het hy die boodskap gelewer wat in die eerste hoofstukke van die boek opgeteken is. Ons weet nie of hy ooit weer gepreek het of nie. Ná die teenstand wat hy gekry het, moes hy moontlik Bethel verlaat. Die Bybel vertel ons nie meer nie. Tog leer ons iets oor Amos en oor die volk Israel uit die boodskap wat hy hier opteken.

Twee belangrike dinge kan oor Amos opgemerk word. Die eerste is dat hy seker was van hoe God was en dat hy deur God geroep is om te preek. Hy het geleer van die natuur van God deur ‘n studie van die Wet van Moses, en dit blyk uit sy prediking. Ons word nie vertel hoe Amos die oproep ontvang het om te preek nie, maar net dat hy daarvan seker was (7:15). Hy het nie in enige skool van die profete gestudeer nie. Hy was besig met sy werk. Maar op een of ander manier het Amos bewus geword van die roeping van God om vir sy volk te preek.

‘n Tweede feit oor Amos is dat hy ‘n wonderlike kennis gehad het van die nasies rondom hom en van die geskiedenis van die nasies. Dit is ongelooflik omdat daar geen koerante was om te lees nie, geen radio’s of TV waarmee hulle kon tred hou met die nuus nie. Tog sien ons dwarsdeur sy prediking dat hy weet wat in die wêreld aangaan. Hy het moontlik baie van sy kennis opgedoen deur na baie stede te reis om sy wol te verkoop.

Let daarop dat 1:3 tot 2:8 ‘n reeks van agt boodskappe teen nasies is. Elke boodskap is ‘n soortgelyke boodskap van die feit dat God sonde straf. Elke boodskap begin op dieselfde manier: “Vir drie oortredings van Damaskus, en vir vier, sal ek die straf nie herroep nie.” In elke geval het die profeet toe ‘n sonde van daardie volk genoem en verklaar dat God daardie volk vir sy sonde sal straf. Die nommering “drie” en “vir vier” werk eenvoudig ook vir beklemtoning. Elke nasie het herhaaldelik gesondig. Hierdie soort herhaling het die effek in die preek om te beklemtoon dat God alle mense en alle nasies eenders behandel. Hy speel nie gunstelinge nie. Hy sal nie die sonde van een nasie miskyk net omdat hy daardie nasie liefgehad en gehelp het nie.

Amos se oordele oor die nasies

Die Here brul uit Sion (1:2). Op hierdie stadium gee Scofield ‘n onondersteunde reël dat elke keer as daar gesê word dat God “brul”, daar ‘n voorspelling is van die vernietiging van alle heidene op die laaste dag, voor die millennium. Hy gee ‘n lys van geskrifte wat die woord “brul” in die Engels het, maar die Hebreeus gebruik verskillende woorde. Dit bewys dat hy verkeerd is oor die reël wat hy opgemaak het. Amos het eenvoudig deur hierdie spraakfiguur gesê dat wanneer God praat, die hele wêreld beter aandag moet gee. As God in Jerusalem praat, word die berg Karmel geraak, sewentig myl daarvandaan. Die volgende vers vertel wat God sê.

Om redes wat hy nie verduidelik nie, het Amos uit sy eie volk Juda gegaan om vir die volk Israel oor hulle sondes te preek. Hy het geweet dat hulle nie sou wou hoor dat ‘n vreemdeling vir hulle sê dat hulle gestraf sal word nie. Tog het hy sterk gevoel dat God vir hom sê om presies dit te doen. Dit is fassinerend om te sien hoe hy sy preek aan die volk Israel begin het om hulle aandag en goedkeuring te kry.

Damaskus (1:3-5). Amos het begin deur te praat van die sondes van Damaskus, die antieke hoofstad van Sirië. Die koning van Sirië was soms ‘n vriend en ander kere ‘n vyand. Aangesien Sirië ‘n groot leër gehad het, was Israel bang vir die nasie. Die woord wat Amos kies om in al hierdie paragrawe vir “sonde” te gebruik, is een wat die idee van rebellie beklemtoon. Sonde is rebellie teen die wil van God.

Nou het Amos iets gesê wat sy toehoorders behaag het: Hy het gesê dat God die groot nasie Sirië sal straf. Hy sou Hazael, wat toe koning was, en Ben-Hadad, sy seun, straf wat hom as koning opgevolg het (2 Konings 13:3). “Vuur” word gebruik as ‘n algemene simbool vir oorlog. ” Ek sal die balk van Damaskus breek” beteken dat God die vesting van Damaskus sal afbreek. Dit het minder as vyftig jaar later gebeur toe Assirië, waar Nineve die hoofstad was, die poorte van die stad Damaskus afgebreek en verower het.

Dit is moeilik om met enige versekering die genoemde plekke op te spoor, soos Aven, Beth Eden en Kir. Die laaste is die oorspronklike tuiste van die Siriërs, maar ons weet nie waar dit was nie. Waarskynlik was dit iewers in Mesopotamië.

Filistia.  Amos wend hom nou tot ‘n ander antieke vyand van beide Israel en Juda, deur Gasa, die grootste stad van Filistia, te noem (1:6-8). Weereens verklaar God dat hy sal toelaat dat oorlog (vuur, vs. 12) teen die volk kom. Sonde verswak enige nasie en maak dit makliker vir hom om in oorlog te val. Ons weet nie wie as slawe geneem is nie, maar die slawehandel is deur Eksodus 21:16 verbied. Daardie wet is aan die Israeliete gegee, maar Amos maak dit duidelik dat alle nasies verplig was om die wette  van God te onderhou en  sou ly as hulle dit nie doen nie. Amos noem vier van die vyf beherende stede van die Filistyne: Gasa, Asdod, Askelon en Ekron.

Een van die interessante punte wat nie in hierdie boodskappe misgekyk moet word nie, is die boodskap dat God oor al die nasies regeer, en nie net oor die afstammelinge van Abraham, Isak en Jakob nie. Die mense wat God uit Egipte gelei het, het dikwels gevoel dat God net hulle liefhet en versorg. Amos het verklaar dat God oor alles heers. Hy verwag van alle mense om volgens dieselfde standaarde te leef, en hulle sal ly as hulle dit nie doen nie. Hy het hierdie heelal so gemaak dat sonde sy eie straf en lyding meebring.

Fenisië (1:9-10). Tirus was destyds die hoofstad van Fenisië, aangesien dit Sidon in belangrikheid vervang het. Fenisië het grond beset wat vandag Libanon genoem word. Amos verklaar weer dat hulle straf met oorlog (vuur) sal kom. Vir die sonde van beide Gasa en Tirus, sien 2 Kronieke 28:17-18.

Edom (1:11-12). Amos draai nou na Edom, wat suid van die Dooie See lê. Die volk is afstammelinge van Esau, die tweelingbroer van Jakob, sodat hulle die afstammelinge van Abraham en Isak was, net soos die Israeliete was. So noem Amos hulle broers. Maar Edam was Israel nie goedgesind nie, het voortdurend op hulle getrap en van hulle mense as slawe gekoop. God sal hierdie volk straf vir hulle sondes. Teman en Bozrah is stede in die suide en noorde van Edom, so Amos wys dat God die hele land sal straf. Soos ons sal sien, is die kort boek van Obadja ‘n profesie teen dieselfde land Edom.

Ammon (1:13-15). Ammoniete het oos  van die Jordaanrivier en noord van die Dooie See gewoon. Die een sonde wat Amos genoem het, was hul wreedheid in die verowering van Gilead. Ammon was deel van die ryk van Dawid, maar het ná die dood van Salomo weggebreek en onafhanklik geword. Hulle het toe onmenslike gruweldade in Gilead gepleeg. Jeremia het heelwat later ook teen Ammon geprofeteer. Rabba was ‘n hoofstad van Ammon.

Moab (2:1-3). Moab het oos van die Jordaan gelê, tussen Ammon en Edom. Die sonde wat Amos genoem het, was dat hulle die begrawe bene van die koning van Edom oneer aangedoen het. Hiervoor moes hulle gestraf word. Weereens, die beloofde straf is oorlog (vuur) en vernietiging.

Voordat ons verder gaan met die boodskappe teen Juda en Israel, laat ons duidelik sien wat Amos doen. Sy begeerte was om die volk Israel sover te kry om sy boodskap te hoor. Aangesien hy van die suidelike koninkryk van Juda afkomstig was, het hy geweet dat die mense in Bet-el, in Israel, nie graag sou wou hê dat ‘n suidlander vir hulle oor hulle sondes moes preek nie. Daarom het hy hulle entoesiastiese goedkeuring gekry deur oor al hulle vyandige lande te preek. Ek kan amper hulle uitroepe van goedkeuring hoor, want Hy het die sondes van hulle vyande genoem en God se straf belowe. Die opgewondenheid het tot ‘n nuwe hoogtepunt gestyg toe hy teen sy eie land Juda begin praat het.

Juda (2:4-5). Amos draai nou van die heidense nasies af en veroordeel die sondes van sy eie volk Juda. Hy praat van hulle met dieselfde frases wat Hy teen al die ander nasies gebruik het. Hy verklaar dat sy eie volk die wet van God gehad het, maar dit nie gehoorsaam het nie.  Daarom was God vasbeslote om daardie nasie ook te vernietig. Só het Amos dieselfde oordeel oor sy eie land uitgespreek as oor die heidense nasies rondom hulle. ‘n Mens kan amper die “Amens” en uitroepe van goedkeuring van die hoorders in Bethel hoor. Dan was daar skielike stilte toe Amos voortgaan.

Israel (2:6 ff). Nou is Amos klaar met sy inleiding tot  die preek en begin sy ernstige prediking aan die mense van die noordelike koninkryk. Hy begin sy veroordeling met dieselfde woorde wat hy gebruik het. Maar Hy gee ‘n lang lys van die sondes wat hulle gepleeg het. Eers praat hy van hulle sondes teen hulle eie volk Israel. Hulle het geen genade vir die armes gehad nie. Hulle verkoop die regverdiges vir silwer, en die behoeftiges vir ‘n paar skoene (6). Hulle het die Naam van die Here ontheilig deur hulle heidense aanbidding en dronk geword in die tempel (8).

In verse 9-13 is die persoonlike voornaamwoord “ek” nadruklik in die Hebreeus. God beklemtoon wat hy ten behoewe van die volk Israel gedoen het, wat hulle sonde teen hom des te meer goddeloos en opstandiger maak. Hy het die Amoriete vernietig as gevolg van hulle goddeloosheid, die volk uit Egipte laat optrek om vir hulle hierdie land te gee (9-10). Hy het vir hulle baie profete (predikers) gestuur om hulle van sonde tot geregtigheid te roep (11);

Die Naziriete, heeltemal anders as “Nasareners”, was individue wat ‘n spesiale gelofte afgelê het om nooit hul hare te sny of wyn te drink nie. Hierdie gebruik was voor Moses bekend, maar daar is voorskrifte daarvoor in Numeri 6:1-21. Samuel en Simson is deur hul moeders tot Naziriete verklaar. Johannes die Doper was ‘n Naziriet, net soos die Rechabites van Jeremia 35. Jeremia het hulle as ‘n voorwerples gebruik, maar die mense van Bet-El het hulle gedwing om hulle gelofte te verbreek. Hulle het vir die profete gesê: “Hou op om te preek”. Hulle wou nie die woord van God hoor nie.

[1] Israel Finkelstein.”Bible Unearthed: Archaeology’s New Vision of Ancient Israel and the Origin of Sacred Texts” https://www.scribd.com/book/224416942

[2] George Rawlinson. “The Kings of ISRAEL EN JUDA”https://www.scribd.com/book/392684597 

LES #4 – Jona

“Die Teensinnige Profeet”

Die boek Jonah se styl en inhoud is heeltemal anders as die ander Profete, omdat hy allegorie (‘n fantasie verhaal) gebruik. Dink aan J. R. R. Tolken se bekende reeks “Lord of the rings”.  Die boek is dus nie histories van aard nie, geen Koning se naam word genoem nie, die Assiriërs word die mense van Ninevé genoem, selfs die plek waarheen hy vlug Tarsis, kan nie gelokaliseer word nie.  Die boek is egter gesaghebbend, want dit onderstreep ‘n belangrike lewensles van hoe God dink oor die wêreld.  Jawhe die God van die Hebreërs is sentraal tot die storie, Hy veroorsaak die storm, Hy maak die storm stil, Hy voorsien die vis, en die laaste dialoog is direk tussen die Profeet en die Here. 

Jona was egter ‘n historiese figuur.   Seun van Amittai was volgens 2 Konings 14:25 ’n profeet uit Gat-Gefer wat gedurende Jerobeam II (784–753 v.C.) se regering die uitbreiding van die Noordryk se grense voorspel het. 

Nineve

Nineve, aan die wesoewer van die Tigrisrivier, was van vroeg af een van die Assiriese koninklike stede. Dit was egter eers Sanherib (705–681 v.C.) wat Nineve in die plek van Assur tot sy hoofstad gemaak het, en in sy regeringstyd is baie nuwe geboue opgerig en het die stad ook geweldig uitgebrei. Sanherib se kleinseun Assurbanipal (669–627 v.C.) het die stad se roem verewig toe hy ’n baie groot biblioteek daar tot stand gebring het. Die stad is deur ’n gekombineerde mag van Meders, Babiloniërs en Skitiërs in Augustus 612 v.C. verwoes en is nooit herbou nie. As laaste hoofstad van die Assiriese Ryk, word Nineve simbool van Israel en Juda se grootste en wreedste vyand. ^[1]

Jesus se interpretasie

Jesus haal Jona aan: Maar Hy antwoord en sê vir hulle: ’n Slegte en owerspelige geslag soek na ’n teken, en geen teken sal aan hom gegee word nie, behalwe die teken van die profeet Jona. Want soos Jona drie dae en drie nagte in die buik van die groot vis was, só sal die Seun van die mens drie dae en drie nagte in die hart van die aarde wees. Die manne van Ninevé sal in die oordeel opstaan saam met hierdie geslag en dit veroordeel; want hulle het hul op die prediking van Jona bekeer, en — meer as Jona is hier! (Mat 12:39-41; Luk 11:29-32)

Jesus se vermaning bestraf die harde harte van die Godsdienstige Israel, wat hulle nie bekeer nie. In Jona se storie het die heidene van Ninevé hulle bekeer, en die koningin van Skeba het die Here se wysheid kom soek.  God se uitverkorenes regverdig hulleself, en hou aan hulle self-gerigte, self-regverdiging en godsdiens vas.  Hulle soek ‘n teken, want hulle is heeltemal blind om die Here wat reg voor hulle staan te herken!

Wat is die Hooftema?

Die verhaal van Jona spreek verskeie temas aan: Mens kan nie van jou roeping af weghardloop nie, God is nie ‘n nasionalis nie, God is soewerein en bewys genade aan wie Hy wil, ons moet ons vyande liefhê want dalk wil God hulle ook red. 

Die Heidene glo:

¹⁴Hulle het die Here aangeroep en gesê: “Ag, Here, moet tog nie dat ons weens hierdie man vergaan nie. Moet ons nie verantwoordelik hou vir sy dood nie. Here, U het self hierdie storm gestuur.” Jona 1:14 Hoe ironies is dit dat die tema van die boek – God se vrymag – deur die heidense matrose erken en bely word, maar nie deur Jona nie. 

Jona is maar ‘n swak prediker, hy kondig net die oordeel van God aan en dat die stad in 40 dae verwoes gaan word.  Geen melding word gemaak dat die volk moet bely nie, geen stappe van verootmeodiging word deurgegee nie. Die volk het eendragtig self besluit hulle gaan vas, selfs ook die diere! ⁵Die mense van Nineve het God se boodskap geglo. Almal, van groot tot klein, het besluit om te vas en om rouklere aan te trek. Jona 3:5

Toe die stad bely, en die Here Sy oordeel terugtrek, is Jona ontsteld.  Sekerlik omdat daar ‘n oordeel rus op profete wie se woord nie waar word nie. Hy is só ontsteld dat hy verkies om eerder te sterf.  Is Jona in sy eer gekrenk?

Die klimaks van die hele boek is God se antwoord op die einde van die storie: ¹⁰Toe sê die Here: “Jy is ontsteld oor die plant en dit terwyl jy niks gedoen het om die plant te versorg of te laat groei nie. Die plant het oornag opgekom en is weer oornag vernietig. ¹¹Nineve het meer as 120 000 mense wat nie weet wat reg of verkeerd is nie en ook baie diere. Sal Ek dan nie medelye hê oor die groot stad Nineve nie?” (Jona 4:10-11)

Die Groot Misterie

Om hierdie rede praat Ek met hulle in gelykenisse: omdat hulle kyk maar nie sien nie, en hoor maar nie luister en verstaan nie. In hulle geval word die profesie van Jesaja vervul wat sê:

“ ‘Julle sal hoor en hoor en tog niks verstaan nie, en kyk en kyk en tog niks sien nie.

Hierdie volk se verstand is afgestomp: hulle het hulle ore toegedruk en hulle oë toegemaak

sodat hulle nie met hulle oë kan sien en met hulle ore kan hoor en met hulle verstand kan verstaan en hulle bekeer, en Ek hulle gesond maak nie.’ “Maar julle oë is bevoorreg dat hulle sien, en julle ore dat hulle hoor. Dit verseker Ek julle: Baie profete en gelowiges wou graag sien wat julle sien, maar het dit nie gesien nie, en wou graag hoor wat julle hoor, maar het dit nie gehoor nie.” (Mat 13:13-16)

Isa 52; Rom. 15:21; [Eph. 3:5, 9]; 1 Pet. 1:2

Isa 6:9, 10; Ezek. 12:2; Mark 4:12; Luke 8:10; John 12:40; Acts 28:26, 27; Rom. 11:8; 2 Cor. 3:14, 15

Sy dissipels het Hom gevra wat die betekenis van hierdie gelykenis is. Hy het geantwoord: “Aan julle is dit gegee om die geheime van die koninkryk van God te ken, maar vir die ander bly dit by gelykenisse sodat “hulle kyk sonder om te sien en hoor sonder om te verstaan.” (Luk 8:10)

Hulle verstand was ook toe, en vandag nog bly hulle verstand met dieselfde sluier toegemaak as hulle die Ou Testament lees, maar die sluier word deur Christus weggeneem vir iemand wat in Hom glo. Maar vandag nog, elke keer as die wet van Moses voorgelees word, is daar ‘n sluier oor hulle verstand. Van Moses sê die Skrif egter: “Elke keer as hy hom na die Here wend, word die sluier weggeneem.” “Die Here” beteken hier “die Gees”, en waar die Gees van die Here is, is daar vryheid. Ons almal weerspieël die heerlikheid van die Here, want die sluier is van ons gesig af weggeneem. Ons word al meer verander om aan die beeld van Christus gelyk te word. Die heerlikheid wat van ons uitstraal, neem steeds toe. Dit doen die Here wat die Gees is. (2 Cor 3:14-18)

^[1] Van Zyl, A. H. Die Bybel Verklaar: 1983-Vertaling. Kaapstad: Lux Verbi, 1993. Print.

LES #5 -Miga

Die naam Michayahu (“Wie is soos Yahweh?”) word verkort tot Miga. In Micah 7:18 sinspeel Miga op sy eie naam met die frase “Wie is ‘n God soos jy?”

Om die boek te dateer, is ‘n dispuut sonder sekere uitkoms, en gevolglik is dit beter om die boek bloot as ‘n profetiese vermaning, met vereistes, en dan die beloning van belofte as die volk luister en gehoorsaam.

So vind ons Micah 1:2-2:11 (oordeel) gevolg deur Micah 2:12-13 (verlossing); Micah 3:1-12 (oordeel) gevolg deur Micah 4:1-5:15 (verlossing); Micah  6:1-7:7 (oordeel) gevolg deur Micah 7:8-20 (verlossing).

Die boek Miga verteenwoordig ten minste twee eeue van Israel se meditasie oor sy Godgegewe rol in die wêreld van nasies. Soos ook in die Jesaja-tradisie (vgl. 19:23-25; 52:13-53:12), herinner Miga aan die belofte aan die vaders (Micah 7:20) dat Israel ‘n bron van seën vir al die nasies van die aarde sal wees (Gen. 12:3; Micah 5:7). Maar om daardie rol te verhinder, is Israel se voortdurende sonde, waarvoor hulle deur die Here van die hele aarde geoordeel moet word. Die Here wens vir alle volke vrede (Micah 4:3-4; 5:5) en ‘n glorieryke toekoms, beheer deur God se gesalfde heerser, en onder God se universele heerskappy.[1]

Soos in die vorige hoofstukke verduidelik, is die Here besig om sy stemme (Profete) op te rig om die beide Israel, maar meer nog spesifiek Juda op te roep na ‘n monoteïstiese alleen-waardige ewige en almagtige God spiritualiteit.  Dis immers wat hulle as Hebreërs of Israeliete onderskei van al die ander volke se Veelgodery.  Mense deur die eeue is bewus van die bonatuurlike, en wil graag met die godheid ontmoet of bevredig.  Soos met die eerste toring van Babel, soek die mense hoë plekke om dan nader aan die godheid te wees, en daar offers te bring.  Die probleem is die gode praat nie terug nie, en te veel mense het hulle eie idee van wat die gode gelukkig maak, en so is niemand regtig seker wat die gode wil hê nie. Elke shamaan, priester, tussenganger wat die spesiale vermoë het om visioene te ontvang probeer die mense inlig wat die gode wil hê.  Maar so is daar ware en valse profete.  Wanneer die koning van die dag, homself aanstel as die een wat by die gode hoor, en namens die gode praat raak lewe bra moeilik, want hoe kan jy teen die wet van die land stry, veral as die koning ‘n sterk weermag het.  Uitbuiting is dus aan die orde van die dag. 

Daarom is die Bybel uniek, want hier het ons te make met ‘n paar 1000 jaar se profetiese stemme wat namens hierdie ongekende JAHWE God praat, hierdie God praat, en doen, en verlos Sy mense bonatuurlik! Hierdie God se guns op iemand is kenmerklik en uitsonderlik, soos bv. Josef en Daniel wat ook drome het, en dit korrek verklaar.  Telkens in die Bybel verhaal hoor jy hom Konings en regeerders erken, hierdie is die ware God. 

Daarom word daar van die 12 kein profete gepraat as die Verbondsprofete.  Hulle maak die afstammelinge van Abraham weer vas aan die oorspronklike vereistes, en nakoming van die REGLEWE reëls.  

Deur die eeue is daar net 2 tipe mense: die wat REG doen en die wat VERKEERD doen.  Alhoewel die skeidslyn op papier baie duidelik is, is dit in die werklike daaglikse lewe moeilik om te onderskei tussen hierdie twee tipe mense.  Want die slegte mense, probeer ook goed doen, maar nie volgens God se werkswyse nie.  Abel en Kain, Abraham en Lot, Isak en Ismael, Jakob en Essau, Josef en sy broers, Moses en Aaron, Josua, Kaleb en die ander verspieders, David en Saul, Juda die Suidryk en Israel die Noord Ryk. 

Profetiese Stem 

Daarom begin die Profeet Miga: Luister, alle volke!

Gee aandag, aarde met al jou bewoners!

Die Here my God wil teen julle getuig,

die Here wil uit sy heilige tempel getuig.

Die Here kom uit sy woonplek uit,

Hy kom af,

Hy kom oor die hoë plekke van die aarde.

Berge smelt weg onder Hom,

laagtes skeur oop.

Soos was in vuur smelt, so smelt die berge,

hulle loop teen die hellings af soos water. (Micah 1:2-4)

Jahwe praat self, Hy kom uit Sy heilige Tempel en Sy teenwoordigheid is onheilspellend: “Berge smelt weg onder Hom, laagtes skeur oop. Soos was in vuur smelt, so smelt die berge” God praat en oordeel vandag nog ALLE VOLKE en AARDBEWONERS!

Spesifieke Dade word direk beoordeel:

1. Ellende wag vir julle wat rampe teen ander beplan, wat op die bed lê en dink aan kwaad om te doen, wat dit vroeg in die môre gaan uitvoer omdat hulle die mag in die hande het. (Micah 2:1) Die kwaad in hierdie geval word in die volgende vers uitdruklik gemaak: Begeer ‘n stuk grond en vat dit! Kul ‘n man uit sy huis uit!!!  Geskiedenis anale is vol van familie lede wat mekaar bedrieg het om grond te bekom, wat nog te sê tussen bevolkingsgroepe.  
2. Julle wat die goeie haat en die verkeerd liefhet. Micah 3:2 Die meeste films wat deesdae uit holywood kom, maak van die boef die held! 
3. Profete wat mooi goed profeteer omdat hulle ‘n inkomste verwag. Hierdie aanklag is teen predikante wat te bang is om die waarheid te praat, en hulle gevolglik hulle werk gaan verloor. Werk vir mense, nie meer die Here nie.  Micah 3:5
4. “julle wat die regspraak minag en alles verdraai” Micah 3:9 RSA se staatskaping fiasko is bewys van hoe reg verdraai word, vir eie gewin! 
5. Jou eie handewerk aanbid. Micah 5:12 Dit wat jy die meeste tyd aan spandeer raak jou god, jou voorsiening! 
6. .. verkeerde maatlyn, vals inhoudmaat… Micah 6:10-11 Onreg in die manier hoe ons handel dryf, en onregverdige wins probeer maak! 
7. Ryk mense pleeg geweld, lieg en bedrieg Micah 6:12 Sommige ryk mense voel intitled om kelners en diensknegte sleg te behandel as hulle nie kry wat hulle wil hê nie.  
8. Al wat die regeerder vra, is dat hulle goed moet sondig;die regter vra omkoopgeld, die vername praat net oor wat hy begeer. Hulle verdraai alles. (Micah 7:3) Geen voorbeelde leierskap, mense raak professionele sondaars! Mens kan elke verkeerde daad regverdig.  
9. Die beste onder hulle is soos ‘n gifplant, die opregte erger as ‘n doringheining. Micah 7:4  Hierdie vers is ‘n mooi beeld van iemand wat nie in die integriteit van sy karakter staan nie.  
10. ‘n man se huismense het sy vyande geword. (Micah 7:6) Agterdog, verraad, vrees, geen lojaliteit. Geen ware verhoudinge nie.  Dis wat gebeur as ons geld of begeertes bo verhdouing stel. 

Reg lewe:

Mens, die Here het jou bekend gemaak wat goed is: Hy vra van jou dat jy reg sal laat geskied,  dat jy liefde en trou sal bewys, dat jy bedagsaam sal lewe voor jou God. Om die Here te dien, dit is wysheid.  Micah 6:8

Moet jou nie oor my verlekker nie, my vyand, al het ek tot ‘n val gekom, ek sal weer opstaan, al sit ek in die donker, die Here is my lig.  Micah 7:8

Beloftes:

Daar kom ‘n tyd dat die berg

waarop die huis van die Here is,

‘n blywende plek sal hê bokant die bergtoppe

en sal uitstaan bo die heuwels.

Die volke sal daarheen stroom,

baie nasies sal daarnatoe gaan en sê:

“Kom, laat ons optrek na die berg van die Here toe,

na die huis van die God van Jakob

sodat Hy ons sy wil kan leer

en ons daarvolgens kan lewe,

want uit Sion kom die openbaring,

uit Jerusalem die woord van die Here.”

Hy sal oordeel tussen baie volke,

regspreek oor sterk nasies wat ver weg woon.

Hulle sal van hulle swaarde ploegskare smee

en van hulle spiese snoeiskêre.

Die een nasie sal nie meer die swaard teen die ander opneem nie,

en hulle sal nie meer leer om oorlog te maak nie.

Elke man sal onder sy eie wingerd sit,

ongesteurd onder sy vyeboom.

Die Here die Almagtige het dit gesê. Micah 4:1- 4

Ek sal die kreupeles die oorblyfsel maak,

die siekes ‘n sterk nasie.

Ek, die Here, sal op Sionsberg oor hulle heers,

nou en vir altyd.

Hulle ken nie die plan van die Here nie

Verlate vesting, Sionsheuwel,

die beloftes aan jou sal vervul word:

jy sal weer heers soos voorheen,

Jerusalem sal weer die hoofstad wees.  Micah 4:7-8

Wie is ‘n God soos U?

U vergewe sonde,

U straf nie die sonde van dié wat uit u volk oorgebly het nie.

U bly nie vir altyd kwaad nie,

U betoon liefde.

Hy sal ons weer genade betoon,

Hy sal ons sonde tot niet maak,

U sal al hulle sondes in die diepsee gooi.

U sal getrou wees teenoor Jakob,

liefde betoon aan Abraham,

soos U in die voortyd aan ons voorvaders

met ‘n eed beloof het.  Micah 7:18-20

Die Joodse oorblyfsel.

Maar jy, Betlehem-Efrata,

jy is klein onder die families in Juda,

maar uit jou sal daar iemand kom

wat aan My behoort

en hy sal in Israel regeer. Micah 5:1       

Dié van Jakob wat oorbly, sal tussen die nasies wees,

tussen baie volke,

hulle sal daar wees soos ‘n leeu tussen wild

of tussen ‘n trop skape: (Micah 5:7)

[1] “Klein profete I (Verstaan die Bybelkommentaarreeks)” deur Elizabeth Achtemeier.

LES #6 – Nahum en Sefanja

Beide hierdie profete het ‘n harde boodskap van komende oordeel, van ‘n regverdige God.  By herhaling word daar gepraat van die dag van die Here, waar Jahwe universeel die goddeloosheid van die mensdom gaan straf soos met Noag. (Gen 6) In beide hierdie boeke word die Assiriërs by name veroordeel en die stad Ninevé. Sefanja spreek egter ook ‘n oordeel uit teen Juda, maar ook die hele mensdom.  Die hoof oorsaak vir God se oordeel is: Jy mag nie nog ander gode buiten My aanbid nie.^[1] (Eksodus 20:3) Die volk het soos Israel, en nou ook Juda herhaaldelik bewys hulle wil nie die Here dien nie!

OM hierdie profete se boodskap te verstaan moet ons reg dink oor God se oordeel.  Sommige sê, God oordeel nie meer nie, en preek net genade. Terwyl genade en oordeel nie Bybels van mekaar losgemaak kan word nie. 

Ons as mens het ‘n ingebore vrees vir straf, ons probeer dit ten alle koste vermy.  Om in die publiek verneder te word, of voor mense oor ‘n fout aangepraat te word maak mens seer en diep skaam!  Om in die klas te hoor hoe almal se punte uitgelees word, en jy het die swakste gevaar is traumaties en sielskrenkend. 

Een manier om jouself hierdie vernedering te spaar, is om harder te leer, en hard te werk aan jou foute! Ongelukkig volg ons kultuur en samelewing nie hierdie pad nie.  Ons hou die punte geheim, sodat niemand weet nie! Ons doen dit met nasionale misdaad verslae, en feitlik elke indeks wat Suid Afrika se prestasie meet.  

Daar is ‘n interessante studie gedoen waaroor ‘n agnostiese prof Jonathan Haidt praat op sy opspraakwekkende anti-liberale TED toespraak. Hy homself ‘n aktiewe liberaal. Volgens hom speel godsdiens ‘n baie belangrike rol deur die eeue om mense te waarsku en soms te dreig teen immorele dade en die gevolge.  Die studie wat deur Ernst Fehr en Simon Gachter  gedoen is, was om te bepaal hoe volhoubaar sosiale samewerking projekte is.  In hierdie studie ontvang ‘n studie groep elkeen ‘n bedrag geld, wat hulle kollektief aan ‘n projek kan spandeer waaruit die groep elkeen gesamentlik voordeel trek. 

In al die studies het entoesiasme en samewerking afgeneem, omdat daar altyd mense is wat nie bydraes lewer nie, maar dieselfde voordele wil ontvang.  Mense voel dit is nie regverdig nie, en begin dan hulle goeie-wil en samewerking onttrek.  Wanneer die mense egter die geleentheid gegun is, om uit hulle eie sak diegene wat nie hulle kant bring nie, te straf het die volhoubaarheid en samewerking dramaties verbeter.[2]

Tans beleef ons globale STRAF waaraan ons nie direkte skuld dra nie.  Ons almal voel die gevolge van staatskaping, intitlement, en swak werksprestasie, maar die oortreders word nêrens vervolg nie. 

BYBELSE OORDEEL IS REGVERDIG EN DEEL VAN GOD SE NATUUR.

Die leer van die Finale Oordeel is gekoppel aan Sy wederkoms, want dit is dan by hierdie geleentheid waar God almal gaan oordeel.  Maar oordeel het ook ’n baie wyer betekenis en toepassing vir elke gelowige! Die woord “oordeel”, verskyn 293 keer in die Bybel; die woord “genade” verskyn 166 keer en die woord “liefde” 304 keer.  God waarsku ons telkemale ten opsigte van die komende oordeel in Sy Woord.  Oordeel is dus ’n belangrike tema in die Woord.

Die woord “oordeel”, word in die Griekse taal met ‘n krisis geassosieer.  Dit behels ‘n skeiding wat lei tot ’n besluit of ‘n verhoor. ‘n Krisis ontstaan gewoonlik as jy iets lank genoeg ignoreer totdat dit onmiddellike aandag vereis.

God is Liefde maar Hy is ook Regter en regverdig in Sy oordeel.

Heb 12:23  – God is die Regter oor almal.     

Gen 18:25 – Hy is die Regter oor die ganse aarde en doen altyd reg.

Rig 11:27  – Die Here is die Regter.                

Ps 94:2  – God is die Regter en sal die trotsaards vergeld.    

Jes 33:22 – Die Here is ons Regter en ons aanvoerder.

2 Pet 3:9 – Die Here is nie traag t.o.v. die wederkoms nie. Hy is die Regter oor alles en almal, tog is Hy ook lankmoedig en vol genade.

JESUS SE PREDIKING het dikwels klem gelê op EWIGE STRAF.

Om te dink Jesus het nooit oor straf gepraat nie, is ‘n ernstige misleiding en ontkenning van ‘n groot deel van Jesus se boodskap!!

Jesus preek gereeld oor oordeel:

• Die gelykenis van die ryk dwaas (Luke 12:16–21)
• Die twee fondamente (Matthew 7:24–7; Luke 6:46–49)
• Die gelyknis van die Saaier (Matthew 13:3–9; Mark 4:3–9; Luke 8:5–8)
• Die gelykenis van die onkruid tussen die koring (Matthew 13:24–30)
• Die onvrugbare vyeboom (Luke 13:6–9)
• Die treknet (Matthew 13:47 –50)
• Die eise van dissipelskap (Luke 14:28–33)
• Die plig om te vergewe (Matt 18:23-35)
• Die verlore seun (Luke 15)
• Die ryk man en Lasarus (Lk 16:19-31)
• Die gelykenis van die boere en die wingerd (Mat 21:33-41)
• Die gelykenis van die bruilof (Matt 22:1-14; Lk 14:15-24)
• Die vyf dwase en die vuf wyse maagde (Mat 25:1-13)
• Die skape en die bokke (Mat 25:31-46)

TROOS VIR SLAGOFFERS

Misdadigers gaan nie straf vryspring nie!! Hierin is daar ‘n reuse troos!!

“Maar ellende wag vir die mens wat die oorsaak daarvan is.” (Luk 17:1-2)

“Moenie self wraak neem nie, geliefdes, maar laat dit oor aan die oordeel van God. Daar staan immers geskrywe: “Dit is mý reg om te straf; Ék sal vergeld,” sê die Here.” (Rom 12:19)

ONS GAAN ELKEEN MOET REKENSKAP GEE

“Maar Ek sê vir julle dat van elke ydele woord wat die mense praat, daarvan moet hulle rekenskap gee in die oordeelsdag.” (Mat 12:36

“Want die Seun van die mens staan gereed om met sy engele in die heerlikheid van sy Vader te kom, en dan sal Hy elkeen vergeld volgens sy dade.” (Mat 16:27)

“En daar is geen skepsel onsigbaar voor Hom nie, maar alles is oop en bloot voor die oë van Hom met wie ons te doen het.” (Heb 4:13)

“Hulle sal rekenskap gee aan Hom wat gereed staan om die lewende en die dode te oordeel. Want daarom is ook aan die dode die evangelie verkondig, sodat hulle wel geoordeel kan word na die mens in die vlees, maar lewe na God in die gees. En die einde van alle dinge is naby; wees dan ingetoë en nugter, om te kan bid. Maar bo alles moet julle mekaar vurig liefhê, want die liefde sal ’n menigte sondes bedek.” (1 Pet 4:5)

“Alles wat in die geheim gedoen is sal openbaar word.” (Mar 4:22)

En as jou hand of jou voet jou laat struikel, kap dit af en gooi dit weg van jou af; dit is vir jou beter om in die lewe in te gaan, kreupel of vermink, as om twee hande of voete te hê en in die ewige vuur gewerp te word.(Matt 18:8)

Dan sal Hy hulle antwoord en sê: Voorwaar Ek sê vir julle, vir sover julle dit nie gedoen het aan een van hierdie geringstes nie, het julle dit aan My ook nie gedoen nie. En hulle sal weggaan in die ewige straf, maar die regverdiges in die ewige lewe.  (Matt 25:45-46)

Moenie julle hieroor verwonder nie. Want daar kom ’n uur wanneer almal wat in die grafte is, sy stem sal hoor en sal uitgaan, die wat goed gedoen het, tot die opstanding van die lewe, en die wat kwaad gedoen het, tot die opstanding van die veroordeling.  (Joh. 5:29)

Baie sal in daardie dag vir My sê: Here, Here, het ons nie in u Naam geprofeteer en in u Naam duiwels uitgedrywe en in u Naam baie kragte gedoen nie?  En dan sal Ek aan hulle sê: Ek het julle nooit geken nie. Gaan weg van My, julle wat die ongeregtigheid werk!  (Matt 7:23)

Maar Ek sê vir julle dat baie sal kom van ooste en weste en saam met Abraham en Isak en Jakob sal aansit in die koninkryk van die hemele.  Maar die kinders van die koninkryk sal uitgedryf word in die buitenste duisternis. Daar sal geween wees en gekners van die tande.  (Mat 8:11-12)

En hy sê vir hom: Vriend, hoe het jy hier ingekom sonder ’n bruilofskleed aan? En hy kon geen woord sê nie.  Toe sê die koning vir sy dienaars: Bind sy hande en voete, neem hom weg en werp hom in die buitenste duisternis. Daar sal geween wees en gekners van die tande.  Want baie is geroep, maar min uitverkies.  (Mat 22:12-14)

want aan elkeen wat het, sal gegee word, en hy sal oorvloed hê; maar van hom wat nie het nie, van hom sal weggeneem word ook wat hy het. En werp die nuttelose dienskneg uit in die buitenste duisternis; daar sal geween wees en gekners van die tande.  (Mat 25:29-30)

Die oes is die voleinding van die wêreld, en die maaiers is die engele. Net soos die onkruid dan bymekaargemaak en met vuur verbrand word, so sal dit wees in die voleinding van hierdie wêreld:  die Seun van die mens sal sy engele uitstuur, en hulle sal uit sy koninkryk bymekaarmaak al die struikelblokke en die wat die ongeregtigheid doen, en sal hulle in die vuuroond gooi. Daar sal geween wees en gekners van die tande. Dan sal die regverdiges skyn soos die son in die koninkryk van hulle Vader. Wie ore het om te hoor, laat hom hoor. (Mat 13:39-43)

SO BAIE PROFETE EN STEMME BEGIN VERKLAAR DIE EINDE IS IN SIG!!

Of die einde vir jou kom in die vorm van die DOOD, vir jou wag die FINALE OORDEEL!

Die EINDE van ‘n era is in sig sommige praat van die “GREAT RESET” pandemies, oorloë en hongersnood is die aarde se manier om homself te “RESET” die vraag is wat kan ons as kerk doen, wat grootliks nie skuldig is aan die sosiale norme van self verwoesting en anargie nie?

ONS REGDOEN GEE ONS ‘n BEPAALDE OUTORITEIT IN TYE VAN STORMS. 

Dink aan Paulus in die storm op die see, hy is ‘n gevangene, maar hy gee uiteindelik leiding vir hoe hulle uit hierdie bepaalde krisis kan kom.  Daniel en sy vriende het nie hulleself laat intimideer met die goddelose norms van die Babiloniese Ryk nie, uiteindelik word hulle ADMINSTRATEURS in die STAAT om ORDE te handhaaf. SO het die Here JOSEF ‘n gevangene opgerig as die hoof van die tronk, later van die Egiptiese Ryk!!

ONS REGDOEN IS DIE PADKAART UIT!!

Oor die laaste paar jare is ons elkeen as gelowiges tot op die uiterstes getoets!! Maar hierdie toetse en krisisse het ons geleer om nog meer nougeset en reg in waarheid te wandel!! Hierdie gehoorsaamheid is NOU ons verlossing!!

DIE WOKE KULTUUR WAT ENIGE OORDEEL VERAG

Plaasmoorde is nie net moorde nie, maar GRUWELDADE van onmenslike wreedheid. Geld geoormerk vir COVID 19, verlore deur KORRUPSIE! Man los vrou en kinders vir ‘n ander vrou! Mense sê mekaar sleg op sosiale media sonder grense!  Wat word van ons wêreld? Is dit die begin van die einde? Waar is God se OORDEEL? Waar is die REGSPRAAK?

Die mens leef vandag asof daar nie ‘n oordeel is nie!!

“Omdat die minagting van die wet van God sal toeneem, sal die liefde by baie verkoel.“ (Mat 24:12)

Sonder REGTE oordeel, raak ‘n samelewing oorgegee aan anargie en wetteloosheid. Sonder oordeel het mens nie rigting nie. Sonder oordeel is daar nie meer ‘n standaard om na te strewe nie. “EVERYTHING GOES”.  Alles is aanvaarbaar! Daar is nie meer reg en verkeerd nie. 

DIT IS ‘N VERSKRIKLIKE GROOT MISLEIDING!

Die voedsel wat ons eet, moet dan voldoen aan sekere veiligheid standaarde!

Niemand wil in ‘n vliegtuig vlieg, as die vlieënier nie die standaard geslaag het nie, wat nog te sê geopereer word deur ‘n dokter wat nie hul studies suksesvol voltooi het nie?  Die waarheid is, ons soek standaarde vir veilige gesonde lewe, ons kan nie daarsonder nie! Selfs afrigting impliseer gereelde beoordeling, om dan sekere regstellings te maak, deur oefening te verbeter, om sodoende die hoogste eer te bekom!

Die moderne mens wil net nie meer hê dat die standaarde op hom of haarself van toepassing is nie!

Dr Henry Cloud maak ‘n pragtige appél in sy boek: “Changes That Heal” – Four practical steps to a healthier you. In Hoofstuk 1 as ‘n fondasie. Jesus is GENADE en WAARHEID (Joh 1:14). Hy is die LEEU en die LAM!

Ons het beide Waarheid en Genade nodig om te groei in volwassenheid in Christus.  Waarheid wys die STANDAARD, en Genade bied die goddelike VERMOË om REG te lewe.

WAARHEID impliseer oordeel, want waarheid is ‘n toets. Waarheid is onaanvegbaar. Waarheid bring dit wat nie waar is nie aan die lig. 

VERWELKOM GOD SE OORDELE

Dawid voel veilig in God se oordele, insettinge, en verordeninge.

Dawid het homself getroos toe Hy God se oordele van ouds onthou. (Ps 119:52)

“want al sy verordeninge was voor my, en sy insettinge het ek nie van my verwyder nie.”  (Ps 18:23)

“Die bevele van die HERE is reg: hulle verbly die hart; die gebod van die HERE is suiwer: dit verlig die oë.” (Ps 19:9)

“…u oordele is ’n groot watervloed. HERE, U behou mense en diere!” (Ps 36:7). Die langste Psalm in die Bybel handel juis oor Dawid wat die Here loof vir Sy oordele!

(Psalms 119:7, 13, 20, 30, 39, 52, 62, 66, 75, 102, 106, 108, 137, 156, 160, 164, 175) Kan jy dink dat mens ‘n lied skryf en sing oor die voordele van God se oordele!

DAAR WAG OOK ‘N BELONING

Jesus het nie net oor die oordeel gepraat wat kom nie, maar ook oor die beloning wat wag vir die wat reg geleef het:

• Siele en dissipels wat gewen is – Kroon van Blydskap (1 Thes 2:19).
• Heilige en toegewyde lewe – Kroon van geregtigheid (2 Tim 4:8).
• Versoeking weerstaan – Kroon vd. Lewe (Jak 1:12; Open 2:10).
• Goeie Herders – Kroon van heerlikheid (1 Pet 5:4).
• Dissipline en volharding – Onverwelklike kroon (1 Kor 9:25).
• Vervolging weerstaan – Groot beloning (Mat 5:12; Luk 6:23).
• Gee sonder om gesien te word -Groot beloning (Mat 6:2).
• Vas en bid in die geheim – Sal openlik beloon word (Mat 6:6; 18).
• Ontvang gestuurde volgens sy gawe – Sal spesifieke gawe ontvang (Mat 10:41).
• Goeie werke – Beloon volgens elkeen se werke (Rev22:12; Mat 16:27; 1 Cor 3:8).
• Vyande liefhê, teenoorgestelde gees – Groot beloning (Luk 6:35).
• Op die regte fondament gebou – Sal beloon word (1 Kor 3:14).
• Lewe in die geloof in Christus -Vryheid (Kol 2:18).
• Dien die Here – Erfdeel saam met Christus (Kol 3:24).
• Vaste vertroue – Groot loon (Heb 10:35).
• Volharding – Volle loon (2 Joh 1:8).

Die woord oordeel het iets uit te make met krisis. ‘n Krisis is dikwels ‘n toets van ons geloof, en dit wat in ons is. Die meeste leerlinge hou nie van eksamen nie, maar as jy goed voorberei het hoef jy nie te vrees nie. Dit is tog wonderlik om te sien hoe jy gevaar het op die einde!

“‘n Atleet wat aan ‘n wedstryd deelneem, kan die prys wen slegs as hy volgens die reëls meeding.” (2 Tim 2:5)

“Weet julle nie dat atlete wat aan ‘n wedloop deelneem, wel almal hardloop, maar dat net een die prys ontvang nie? Hardloop dan só dat julle die prys kan wen. Almal wat aan ‘n wedstryd deelneem, ontsê hulleself allerlei dinge. Hulle doen dit om ‘n verganklike oorwinnaarskroon te verkry, maar ons ‘n onverganklike. Ek hardloop dan ook soos een wat nie van sy doel onseker is nie; ek slaan soos ‘n bokser wat nie in die lug slaan nie. Maar ek oefen my liggaam en bring dit onder beheer, sodat ek nie ander tot die stryd oproep en self nie kwalifiseer nie.” (1 Kor 9:24-27)

DIE GROOT WIT TROON OORDEEL (BEMA VERHOOG) TOEKOMSTIGE OORDEEL

Die woord Bema wat in die NT Grieks gebruik word verwys na die verhoog waarop atlete staan, wanneer hulle in hulle sport gewen het. Dit impliseer dat die beoordelaars streng elke atleet se optrede ontleed het om te bepaal wie verdien om te wen. 

Lees Open. 20:11-15

“…want daar staan geskrywe: “So seker as Ek lewe, sê die Here, voor My sal elke knie buig, en elke tong sal bely dat Ek God is.” Elkeen van ons sal dus oor homself aan God rekenskap moet gee.” (Rom 14:11-12)

“Maar, of ons hier woon of daar woon, ons het net een wens, en dit is om te lewe soos Hy dit wil. Ons moet immers almal voor die regterstoel van Christus verskyn, sodat elkeen kan ontvang volgens wat hy tydens sy aardse lewe gedoen het, of dit nou goed was of kwaad.” (2 Kor 5:9-10)

Hel is ‘n realiteit – 2 Pet 2:4; Mat 22:13; 25:30

OORDEEL OOR DIE VERLEDE

Alhoewel dit belangrik is om die geskiedenis te bestudeer, sodat ons nie weer dieselfde foute maak nie. Kan dit ook gebeur dat wanneer ons die lyding van ons voorsate bestudeer, ons in hulle aanstoot neem inloop. Ons moet leer uit die verlede, maar nie stilstaan by die verlede nie! REDEEM YOUR PAST!

Geen oordeel IN Christus – bekeer julle

Jesus gebruik nie die slegte goed wat met mense gebeur om daardeur te wys dat sekere mense oordeel verdien nie. Almal het gesondig en ontbreek aan die heerlikheid van die Here (Rom 3:23). Rampe, wreedheid van mense gebeur al vir duisende jare. Nou ervaar ons hierdie tye soos ‘n vrou in haar baringsnood tyd wanneer daar korter kontraksies op mekaar is!

NOGTANS bekeer jou! As jy nou vandag tot sterwe kom, is jou saak reg met die Here? (Luk 13:1-5)

“God het nie sy Seun na die wêreld toe gestuur om die wêreld te veroordeel nie, maar sodat die wêreld deur Hom gered kan word. Wie in Hom glo, word nie veroordeel nie; wie nie glo nie, is reeds veroordeel omdat hy nie in die enigste Seun van God glo nie. En so kom die skeiding: die lig het na die wêreld toe gekom, en tog het die mense eerder die duisternis as die lig liefgehad, want hulle dade was sleg.” (Joh 3:16-19)

Geen oordeel IN Christus Jesus nie.

“Daar is dus nou geen veroordeling vir dié wat in Christus Jesus is nie.” (Rom 8:1) Sommige manuskripte voeg by: … “vir dié wat nie volgens die sondige natuur lewe nie, maar volgens die Gees. Dit impliseer dus net diegene wat Sy geregtigheid as geskenk en genade ontvang het, en IN Hom krag ontvang het (Phil 4:13) heers in dié lewe oor sonde en ongeregtigheid. (2 Kor 5:21; Rom 5:17)

Christus het ons oordeel op die kruis gedra en die volle prys vir ons dade betaal (Heb 10:10).

Hy het die vloek van ons sonde op Hom geneem (Gal 3:13).

Hy het satan gebind en hom ontklee van sy outoriteit (Col 2:15)

Daarom is ons wat in Christus is, nie bang vir oordeel nie! “Hiérin het die liefde sy doel volkome met ons bereik: ons het niks te vrees vir die oordeelsdag nie, want in hierdie wêreld lewe ons reeds deur die liefde net soos Jesus. (1 John 4:17)

TEENSWOORDIGE OORDEEL – DIE OORDEEL VAN DIE KERK.

Die kwessie is nie óf ons moet oordeel nie, maar hoe ons moet oordeel.

Moenie die splinter oordeel met ‘n bank in jou eie oog nie. (Mat 7:1-5)

In 1 Cor 5:1-13 kla Paulus die kerk aan omdat hulle nie die sonde in hulle midde verwyder en beoordeel het nie. Hy maak dit dan ook duidelik dat ons nie die mense buite die huisgesin van God oordeel nie, maar wel die familie is.

Daar is ‘n verskil tussen oordeel en beoordeel.  Om iemand te oordeel sonder dat jy al die feite het, betrokke is in die saak, en eerstehands getuienis het is soos om jouself regter oor ʼn saak te maak en die saak het nooit voorgekom nie. JY kan nie iemand beoordeel as jy nie kontak maak, en die sonde/fout/misleiding konfronteer nie. Moenie oordeel volgens wat julle sien nie, maar oordeel ‘n regverdige oordeel. (Joh 7:24) Selfs die vermaning in Mat 7, om nie te oordeel, is inderdaad nie ‘n opdrag om glad nie te oordeel nie, eerder ‘n riglyn op korrek te oordeel. Moenie die balk in jou eie oog miskyk nie. 

Die Bybel is baie duidelik dat ons mense wat hulle skuldig maak aan die volgende oortredings uit ons gemeenskap moet verwyder; hulle soos heidene moet behandel, nie met hulle moet kuier of eet nie:

• hoereerders
• gierigaards
• rowers
• 1 Cor 5:11-13:
• tweedrag en aanstoot veroorsaak teen die leer wat julle geleer het, Rom 16:17:
• ‘n man wat partyskap verwek, Tit 3:10-11:
• wat onordelik wandel en nie volgens die oorlewering wat hy van ons ontvang het nie. 2 Thess 3:6:
• iemand aan ons woord in hierdie brief nie gehoorsaam is nie, 2 Thes 3:14-15:
• As iemand iets anders leer en nie instem met die gesonde woorde van onse Here Jesus Christus en met die leer wat volgens die godsaligheid is nie, 1 Tim 6:3-5: 3
• wat tugteloos is
• wat onsin praat
• verleiers is – Tit 1:10-11.

Let wel dat die kerk se straf en oordeel is die van ʼn mens en tydelik.  In die eerste brief oordeel Paulus die oortreder, maar in sy 2de brief restoreer hy die oortreder!

Oordeel die sonde 1 Kor 5:1-13

Restoreer die sondaar 2 Kor 2:3-11 

Uiteindelik oordeel ons eie dade ons daagliks. Ongehoorsaamheid aan God se voorskrifte veroorsaak dat die aarde uitroep met onuitspreeklike sugtinge. Die aarde en die ekologie rebelleer en ly as gevolg van ons selfsug. Ons self ly ook! Hoe wonderlik sal die wereld nie wees as alle mense IN Christus leef, en Sy waardes, denke, gewoontes, en gesindheid handhaaf nie?

^[1] Die Bybel, Nuwe Lewende Vertaling. Christelike Uitgewersmaatskappy, 2006. Print.

[2] https://web.mit.edu/14.160/www/Coop_PunAER.pdf

LES #7 – Habakuk

Die “teodiseeprobleem”

Die hele boek handel oor die sogenaamde “teodiseeprobleem”, met ander woorde oor die vraag waarom God, as Hy heilig en regverdig is, kan toelaat dat die goddelose in hierdie wêreld die oorhand het. Dit is ’n tydlose probleem, daarom is die boek vandag vir ons so relevant.  Die krisis in die boek is ’n geloofskrisis.  Die vraag is: Is dit regtig die moeite werd om God te dien?[1]

Neem gerus die tyd en lees noukeurig Prof Peter Kreeft se Blog oor die probleem van boosheid. https://www.peterkreeft.com/topics/evil.htm

Daar is vier perspektiewe tot die antwoord van die probleem van BOOSHEID. 

1. Boosheid is nie ‘n skepsel of voorwerp nie.  Want dan het God boodsheid geskep.  Boosheid is ‘n keuse en besluit teen die grein en gees van Christus.  

2. Die oorsprong van boosheid is die harde hart van die mens wat teen God rebelleer en selfsugtig hulle eie gewin soek.  God is nie die oorsaak van boodsheid nie, die mens is! Daarom moet ons bely en ons bekeer! Die wêreld sonder mense se bose keuses en bose dade is hemel op aarde! 

3. God se antwoord tot die probleem van boosheid is Sy Seun Jesus Christus, wat Sy lewe onskuldig gegee het om ons gemors reg te maak.  

4. Ontleed die vraag: Hoekom gebeur slegte goed met goeie mense? a) Is ons werklik goeie mense? Goeie mense weer hulle is sondaars. Die perfekte een antwoord: “niemand is goed nie buiten God alleen nie” b) Is lyding en swaarkry net sleg? Sonder lyding word mense bedorwe brokkies.  c) Hoekom wil die skepsel alles van God weet? Dan is Hy nie werd om God te wees as ons Hom kan bepaal en manipuleer nie.  

Die boek is uniek

Die boek is in die vorm van ‘n tweegesprek tussen die profeet en God.

Die profeet en sy tyd. Van die profeet Habakuk weet ons net dat hy ’n “profeet” was (1:1; 3:1). Die enigste vaste historiese aanduiding in die boek is die verwysing na die Galdeërs in 1:6 (vgl. by 2 Kon. 24:2). Toe Habakuk begin het met sy profetiese optrede, het die Galdeërs Palestina nog nie binnegeval nie. Hulle eerste veldtogte na Palestina was in 605–604 v.C. Habakuk moet kort hierna begin het met sy optrede. Die klag oor interne ongeregtigheid (1: 2–4) pas die beste in by die tyd van koning Jojakim (608–598 v.C.) wie se bewind bekend was vir gruweldade en onderdrukking (2 Kron. 36:8; Jer. 22:13–19). In 3:16 word verwys na ’n ander gebeurtenis wat met ’n redelike mate van sekerheid in 599–598 v.C. geplaas kan word (vgl. by 3:16). Habakuk het dus tussen 604–598 v.C. opgetree.[2]

Die profeet se klag teenoor die Here: Hoekom doen die Here niks teenoor die onreg van die goddelose, en die gevolglike lyding van die regverdiges nie? In 1:2–17 word die Here voorgestel as ’n passiewe toeskouer. Die goddelose het die oorhand in die wêreld, die regverdige is aan hom uitgelewer.

DIE PROFEET SE KLAG.

²Here, hoe lank moet ek nog roep om hulp? U luister nie na my nie.

“Geweld!” roep ek baie hard, maar U kom my nie te hulp nie. ³Waarom laat U my die onreg en die ellende om my sien? Waar ek ook al kyk, sien ek vernietiging en geweld. Ek is omring deur mense wat daarvan hou om te stry en te baklei. ⁴Die wet het sy krag verloor en is onbruikbaar. Reg seëvier ook nie in die howe nie. Daar is baie meer goddelose mense as dié wat reg doen. Daarom is die regsuitsprake verdraaid. (Hab 1:2-4)

DIE HERE ANTWOORD

Hab 2:1-4. Die antwoord van die Here: Ek rig die Babiloniers op om te oordeel. 

⁶Ek laat toe dat die Galdeërs (Bailoniërs) die nuwe wêreldmag word. ( Hab 1:6)

Wie reg doen, sal lewe.  

DIE TWEEDE AANKLAG VD PROFEET

Sekerlik is dit tog nie u plan om ons uit te wis nie! (Hab 1:12)

Is dit reg dat U stilbly terwyl goddeloses dié verslind wat meer regverdig is as hulle?^[3] (Hab 1:13)

DIE HERE ANTWOORD

2:2-20 Die goddelose se eie dade gaan hulle straf, en die Here gaan straf!

In die evangelie kom juis tot openbaring dat God mense van hulle sonde vryspreek enkel en alleen omdat hulle glo. Dit is soos daar geskrywe staan: “Elkeen wat deur God vrygespreek is omdat hy glo, sal lewe.” (Rom 1:1/ Hab. 2:4)

DIE PROFEET SING ‘n LIED

3:1-19 Is Habakuk se gebed en lofsang aan die Here, nadat God hom geantwoord het. 

¹⁷Selfs al sal die vyebome nie bot nie

en die wingerd sonder druiwe staan,

al het die olyfoes misluk,

en lewer die landerye niks op nie,

al vergaan die kleinvee in die veld

en is die beeskrale leeg,

¹⁸tog, ten spyte van alles,

sal ek my verbly in die Here!

Ek sal juig oor God wat my verlos!

¹⁹Die Here, die Oppermagtige,

is my krag!

Hy maak my voete

soos dié van ’n ribbok;

op hoë plekke

laat Hy my veilig loop. (Hab 3:17-19)

[1] Vosloo, Wil, and Fika J. van Rensburg. Die Bybel in Praktyk (Nuwe Vertaling). Vereeniging: Christelike Uitgewersmaatskappy, 1993. Print.

[2] Van Zyl, A. H. Die Bybel Verklaar: 1983-Vertaling. Kaapstad: Lux Verbi, 1993. Print.

^[3] Die Bybel, Nuwe Lewende Vertaling. Christelike Uitgewersmaatskappy, 2006. Print.

LES #8 – Haggai

Die profeet Haggai tree op in die tweede regeringsjaar van koning Darius (vgl. 1:1).  Dit was in die jaar 520 v.C.

In hierdie kursus fokus ons net op die kleiner profete, maar om die tydlyn reg te verstaan moet, Daniel, Nehemia, Ezra en Esegiël saam bestudeer word.

Die boek Klaagliedere handel oor die verskriklike lyding wat die verbondsvolk deurgemaak het tydens die beleëring en val van Jerusalem. Daar was hongersnood, bloedvergieting, verkragting en ander vernedering. Boonop is ’n groot deel van die oorgeblewe bevolking in ballingskap weggevoer. Hierdie gebeurtenisse was die breekpunt ná ’n lang tyd van lyding. Die Tienstammeryk is reeds ongeveer ’n eeu en ’n half vantevore in ballingskap weggevoer na Assirië toe.[1]

Dit was ’n tydperk van moeilike lewensomstandighede in Juda. Daar was droogte, misoeste en voortdurende vyandighede met die Samaritane.  Die gevolg was dat die optimisme en blydskap wat gepaard gegaan het met die beëindiging van die Babiloniese ballingskap in 538 v.C., plek gemaak het vir ’n lae moreel onder die inwoners van Juda. Die bouprogram vir die herbou van die tempel wat in die jaar 586 v.C. verwoes is, kom ook tot stilstand.

Die leiers van Juda is Serubbabel die goeweneur en Jesua die hoofpriester.  (Sien die pragtige beeld van die restourasie van die Priesterlike amp in Eze 3, en die Koning Eze 4. Beide hierdie ampte dien as God se dienaars om hulpbronne (Olie) te voorsien aan die Kandelaar (Die temple, Kerk).  

Geografie en Politieke Konteks

Uit die volgende argeologiese bronne kan ons die volgende afleiding maak.  (Yehud Se regering, seëls en muntstukke; semantiese gegewens wat verband hou met die Tempel argiewe, Bybelse materiaal; Persiese keiserlike beleid) is dat Yehud  , ‘n klein provinsie bestaande uit die gebied van ongeveer 25 km uitwaarts van Jerusalem,  ‘n onafhanklike provinsie gevorm onder  Persiese bewind en dat Serubbabel as goewerneur gedien het. Verder is dit waarskynlik dat Mispa die hoofstad  van die provinsie was tot in die tyd van Nehemia, toe dit na Jerusalem verskuif is.[2]

Haggai herfokus God se mense oor die plek, prioriteit en belangrikheid van die Tempel, om God se seën te verwesenlik. 

Haggai profeteer nie ‘n heeltemal unieke idee dat God se seën en voorspoed direk afhang van die stand van die tempel nie. ‘n Soortgelyke idee kan in Sag 1:16–17 gevind word; asook Sag 8:9–13. Die enigste ander teks wat ‘n soortgelyke siening deel, is Ps. 132:15.  Geen ander vorige Bybelse bron beweer dat die bestaan (of bou) van die tempel materiële oorvloed tot gevolg het nie. ‘n meer volledige perspektief is dat onderhouding van God se gebooie voorspoed meebring, terwyl hulle oortreding, skaarsheid meebring (bv. Lev. 26:3-5; Deut 7:12-16; 11:13-21). Esegiël 47:12 dui weliswaar op ‘n verband van een of ander aard tussen die tempel en die vrugbaarheid van die land. Daarom moet ons die plek van die tempel is God se algehele verlossingsplan verstaan. 

Wat is God se plan met ‘n tempel?

Die Charismatiese en Pinkster bewegings lê al vir ‘n paar dekades die fokus op intieme verhouding, teenoor dooie godsdienspleging.  Dit is inderdaad ‘n belangrik fokus, om individue met die Here te verenig, maar dis nie die volle prentjie nie, wanneer dit kom by totale kulturele transformasie nie. 

The fact is, religion requires community. By reducing religion to mere spirituality, it becomes only about your subjective, internal feeling of solidity with God. Religion does include that component, but that is not the entirety of it. Religion requires you to commune with others so that we may all be oriented toward a higher purpose together. The lack of this in our society is what has led to rising tides of chaos, despair, and loneliness. Ben Shapiro

Gesonde kulture help mense om mekaar te ondersteun, hul passies te deel en groot doelwitte te bereik. Sulke kulture van behoort gebeur nie sporadies nie – hulle kan doelbewus gekweek word.  Op grond van eeue se wysheid sit Charles Vogl sewe beproefde beginsels uiteen hoe groeiende volhoubare, effektiewe en naby-verbondenheid gemeenskappe kan floreer.

Die sewe beginsels

1       Grense

2       Inisiasies

3       Rituele

4       Tempel

5       Storie

6       Simbole

7       Binnekring[3]

EDEN:

Die Eden verhaal begin in ‘n bepaalde omheining en beskerming van God self.  Algehele voorspoed, en voorsiening, gemaklike toegang en gemeenskap met die Here, en vervulling van ons menslike roepingsopdrag vind plaas met een beperking: “maar van die boom van die kennis van goed en kwaad, daarvan mag jy nie eet nie; want die dag as jy daarvan eet, sal jy sekerlik sterwe.” (Gen 2:17)

H1588. גַּן gan: A common noun meaning garden, enclosure. It is used to indicate the Garden of Eden (pleasure) where the first human pair was placed (Gen. 2:8-10, 15, 16; 3:1-3, 8, 10, 23, 24; Ezek. 36:35; Joel 2:3).  A masculine noun referring to a luxury, a pleasure, a delight. Used in the plural, it means luxury, luxurious things (2 Sam. 1:24); figuratively, of the many splendid things and enjoyments God gives (Ps. 36:8). It depicts the many enjoyments and pleasurable delights Israel had enjoyed previously (Jer. 51:34). A feminine noun indicating sexual delight, ecstasy. It refers to the enjoyment of intimate love with one’s spouse which in context implies the ability to become pregnant (Gen. 18:12).

H5731. עֵדֶן ‘ēḏen: A proper noun designating Eden: The place where God placed Adam and Eve to live and where they rebelled against the Lord’s words. Satan was permitted in the garden and fostered the rebellion of the first human pair. They were subsequently driven from the garden by God (Gen. 3:21-24). Ezekiel takes the event seriously and notes the presence of an archetype of the King of Tyre in the Garden of Eden (Ezek. 28:11-15).

Die presiese ligging van die tuin is nie bekend nie, ons weet dit was iewers tussen die Tigris- en Eufraatrivie. Eden is ‘n simbool van skoonheid en vrugbaarheid.  (Eseg. 31:9; Joël 2:3).

Die Bybel begin in ‘n tuin, eindig in ‘n tuinstad, en die tussenin is vol verhale van God se ontmoeting met mense in wingerde, boorde, tuine, berge, velde en woude. Haal die tuine (Eden, Getsemane) en die berge (Sinai, Hermon, Ararat, Nebo, Karmel, Olywe, Sion) uit, en jy het die hart uit die Skrif gesny.

Trouens, volgens Leonard Sweet het God het mense geskep om tuiniers te wees. Die mees basiese menslike roeping is  tuinmaak. Vir my is “tuinmaak” meer as ‘n metafoor. Alles wat ek doen (skryf, lees, preek, onderrig, fliek toe gaan, raketbal speel, ens.), herformuleer ek as tuinmaak. Die woorde van die prediker in die boek Prediker neem ons na die wese van die wysheidslektuur en ‘n wysheidslewe.[4]

Die tuin van Edenis meer as ‘n fisiese plek. Dit verteenwoordig ‘n verhouding tussen die Skepper en die geskapene. Dit wil voorkom asof die fisiese tuin van Eden op ‘n geestelike model gebaseer was. Jesaja stel Eden byvoorbeeld gelyk aan die “tuin van die Here” (Jesaja 51:3). Ons word vertel dat voordat Heylel Satan geword het, hy God se troon op die heilige berg van God bedek het, en dat hierdie plek ook “Eden, die tuin van God” genoem is (Esegiël 28:13). Satan is uit die tuin van Eden gewerp. Sy tuin van Eden verhouding is verbreek deur ongeregtigheid en hy is as ‘n onheilige ding uit die berg van God gewerp.

Die geestelike aard van ons “tuin” word deur Christus bevestig toe die engel van die kerk in Efese gesê is, “Aan hom wat oorwin, sal Ek gee om te eet van die boom van die lewe wat in die middel van die Paradys (Eden) van God is” (Openbaring 2:7).[5]

TABERNAKEL

Die eerste tabernakel is “die tabernakel van ontmoeting” genoem Exo 33:7

H4150. מוֹעֵד mô’ēḏ: ‘n Manlike selfstandige naamwoord wat ‘n vasgestelde tyd of plek beteken. Dit kan dui op ‘n vasgestelde vergadertyd in die algemeen (Gen. 18:14; Ex. 13:10); ‘n spesifieke vasgestelde tyd, gewoonlik vir ‘n heilige fees of fees (Hos. 9:5; 12:9[10]); die tyd van die voëls se migrasie (Jer. 8:7); die tyd van wyn (Hos. 2:9[11]); dieselfde tyd volgende jaar (Gen. 17:21). Benewens die konsep van tyd, kan hierdie woord ook ‘n vasgestelde vergaderplek aandui: “Die berg van die gemeente” identifiseer die vergaderplek van God of die gode (Jes. 14:13), en “die huis wat bestem is vir alle lewendes” identifiseer die ontmoetingsplek van die dooies – dit is die onderwêreld (Job 30:23). Verder word die term gebruik om die plekke te onderskei waar God se volk op God en hulle verhouding met Hom moes fokus, wat sou insluit: die tent van ontmoeting (Ex. 33:7); die Tempel (Lam. 2:6); die sinagoge (Ps. 74:8).

Joh 1:14 Jesus “tabernakel onder ons”

Soos u dalk weet, is die Griekse term wat regdeur die Nuwe Testament met kerk vertaal is, ekklesia.⁸ Wat jy dalk nie weet nie, is dat dit nie ‘n godsdienstige term was nie. Dit kan verwys na burgers wat geroep is om vir burgerlike doeleindes bymekaar te kom. Dit is gebruik om te verwys na soldate wat uitgeroep is om vir militêre doeleindes bymekaar te kom. ‘n Ekklesia was bloot ‘n byeenkoms of ‘n vergadering van mense wat vir ‘n spesifieke doel uitgeroep is. Ekklesia het nooit na ‘n spesifieke plek verwys nie, slegs na ‘n spesifieke byeenkoms. Uittreksel uit: “Diep en wyd: Die skep van kerke wat onkerklike mense graag bywoon” deur Andy Stanley.

Kerk is ‘n geselskap van mense wat van plek tot plek vergader … ‘n beweging

Volgens ‘n spesifieke patroon: Weerkaatsing van die hemel

Exod. 25:9, 40; vgl. Exod. 26:30; 27:8; Num. 8:4; Heb. 8:5; 9:23–24)

Eksodus 25:9, 40 met

1 Kronieke 28:19,

1 Kor. 3: 16–17; Ef. 2: 19–22; 1 Petrus 2: 5.

TUIN STAD

Onthou, daar was geen elektrisiteit in Jesus se tyd nie. ‘n “Stad op ‘n heuwel” praat van skuiling, voorsiening, familie en gemeenskap.  ‘n Kers in die wind is bestem om uitgewaai te word. Dit was die kerse en kaggels in die kamers en huise waar gesinne bymekaargekom het wat die verwelkomende lig van ver af verskaf het!

Die kollektief van ‘n verenigde gemeenskap, gesentreer rondom ‘n put of ‘n bron van lig, begin saam werk, bemiddel en regeer om ‘n stad op ‘n heuwel te maak!

Die kerk is ‘n bron van God se lig. Bybelse uitbeeldings van die tempel sluit baie Eden parallelle in. Die pilare, die deure van die tempel en muurversierings van die hekhal (hoofsaal) bevat almal vegetatiewe elemente wat herinner aan die welige plantegroei van die tuin van Eden. Verder is Gérubs -standbeelde in die ‘debir’ (die laaste kamer in die tempel) gestasioneer. Soos in Genesis 3, waarin Gérubs die tuin van Eden bewaak, lyk dit asof die Gérubs in die tempel funksioneer om die grense tussen die menslike en die goddelike aan te toon. Die manier waarop die tempel ontwerp en versier is, is ‘n weerspieëling van hoe God ons aan die binnekant ontwerp het om Sy blywende teenwoordigheid te huisves.

Die wêreld smag na voorbeelde van “Hemel op Aarde”- stede en dorpe waar toegepaste wysheid beproef en getoets is – wat mense gesamentlik goeie vrugte van geregtigheid dra!

Vir ekstra Leeswerk: https://diebestelewe.co.za/afrikaanse-blogs/die-liggaam-van-jesus/

DIE TEMPEL

Die drie tempels wat bestaan het oor die Geskiedenis van Israel is almal verwoes.

1. Salomo se tempel 586vC Die Heerlikheid van die Here verlaat die tempel. (1 Sam 4:19-22; Eze 10:1; 18)
2. Ezra se tempel Herbou (Ezra 6:15) 515vc – Herodus verdubbel vergroot die Temple in 46jr.
3. Herodus se tempel – 70nC

Jesus kondig die verwoesting van die tempel aan: “Sien jy hierdie groot geboue? Hier sal nie een klip op die ander bly nie; alles sal afgebreek word.” Mark 13:1-2

Jesus het hulle geantwoord: “Breek hierdie tempel af en in drie dae sal Ek hom oprig.”

Die Jode sê toe: “Ses en veertig jaar lank is daar aan hierdie tempel gebou, en u sal hom in drie dae oprig?” Met “hierdie tempel” het Hy egter sy liggaam bedoel.  (John 2:19-21)

In Tyndale se vertaling gebruik hy eerder die woord “gemeente” as “kerk” is betekenisvol. “Gemeente” verwys na ’n dinamiese samesyn van eenheid, terwyl die woord “kerk” blyk meer ’n statiese betekenis te hê. Ons verwys na geboue sonder mense as ’n kerk. Ons verwys na ’n instansie as ’n kerkge- nootskap, wat meer die dop beskryf, terwyl die verwysing na “gemeente” direk op die mense werksaam in die gebou dui.

Die klem op mense is belangrik, want die gebou mag argitektonies sim- bolies na Jesus wys, soos die ou katedrale wat in die vorm van ’n kruis gebou is, maar ’n gebou kan nie siele wen nie! ’n Gebou kan nie tot beker- ing kom nie! Die struktuur wat Jesus bou, word gevorm deur menseharte!! Daarom lees ons in Paulus se skrywes die aanmanings om in Christus te bly (Gal. 4:19; Kol. 1:28-29; 2 Kor. 11:2; 1 Kor. 2:2; 2 Pet. 1:8; Ef. 4:13). Elke kerk, gemeente, organisasie, bediening, aksie en beweging van die liggaam van Christus is vanuit die Hoof, Christus (Ef. 1:22-23).

Wanneer Jesus werklik in ons harte regeer, sal ons geboue, tuine, strate, dorpe en werksaamhede getuig van Sy waardes en manier van leef.

Geboue is belangrik en ondersteun ons missie en opdrag, maar dis nie hoekom ons bestaan nie.[6]

Sinagoge

Die Jode se bewussyn het nog altyd om een tempel gesentreer. Daarom toe daar sinagoges opgerig is, was dit nie gesien in dieselfde lig, as die versoenplek met God, en die bring van offers nie.  Sinagoges ‘kehillot kodesh’ is gebou met die oog op ‘n plak waar die wet gelees, en gestudeer kan word, asook waar daar psalms gesing kan word en gebid word.  [7] Daarom is dit ook gepas, dat vir ons as Christene sien ons nie die gebou as ‘n versoen plek nie. Die kerkgebou kan jou nie red nie, nie jou sondes vergewe nie, en jou ook nie in die regte verhouding met God stel nie. Christus alleen is ons hoë priester, volmaakte offer, en middelaar na God. 

Die gebou is egter sinvol en nodig. Soos ons almal ‘n huis nodig het om in te bly, is ‘n gebou funksioneel voordelig, omdat ons daar saam kan kom, en allerhande aktiwiteite bedryf. 

[1] Van Zyl, A. H. Die Bybel Verklaar: 1983-Vertaling. Kaapstad: Lux Verbi, 1993. Print.

[2] As recently suggested by Oded Lipschits, “The Achaemenid Imperial Policy and the Status of Jerusalem in the Fifth Century BCE,” in Judah and the Judeans in the Persian Period (ed. O. Lipschits and M. Oeming; Winona Lake, Ind.: Eisenbrauns, forthcoming); and also André Lemaire, “Nabonidus in Arabia and Judah in the Neo-Babylonian Period,” in Judah and the Judeans in the Neo-Babylonian Period (ed. O. Lipschits and J. Blenkinsopp; Winona Lake, Ind.: Eisenbrauns,

[3] Charles Vogl, The Art of Community: Seven Principles for Belonging, 2016 Berret-Koehler Publishers.

[4] “So mooi: Goddelike ontwerp vir die lewe en die kerk” deur Leonard Sweet. Gekrabbel.

[5] http://bible.knowing-jesus.com/Revelation/22/1

[6] Wat is God se hart vir Sy Kerk – Jan Oosthuizen.

[7] https://www.jewishboston.com/read/whats-the-difference-between-a-temple-synagogue-and-a-shul/

LES #9 – Maleagi

Inleiding:

Die boek Maleagi is die laaste boek van die Ou Testament voor die koms van die Nuwe Testament.  Maleagi se naam beteken: “boodskapper van die Here”, en is heel gepas want God is meestal direk aan die woord in die boek.

Die boek bestaan uit vier hoofstukke en behandel die volk Israel gedurende ‘n tydperk van geestelike en morele verval. Die profeet Maleagi dra God se boodskap aan die volk Israel oor en roep hulle op om hulle tot God te bekeer. Wat is die relevansie van hierdie boek vir vandag?

Historiese konteks:

Die boek Maleagi is geskryf gedurende ‘n tydperk toe die volk Israel uit ballingskap in Babilon teruggekeer het. Die tempel in Jerusalem is herstel en herbou, en die priesters het hul pligte hervat. Die mense sukkel egter steeds met kwessies soos armoede, sosiale ongeregtigheid en immoraliteit. Die profeet Maleagi het hierdie kwessies aangespreek en die volk tot bekering geroep.

Die boek begin met ‘n dramatiese liefdes verklaring van die Here: “Ek het julle nog altyd liefgehad” Hierdie is deurgaans die hart en intensie van al die profete boeke sien Jesaja 43:4 en Jer 31:3; Hos 11:1; 14:5. Die liefde van die Here is die motief agter die uitverkiesing van Israel Deut 4:37 en 7:7; 7:13, 23:5.  Die oordeel teen Edom, die nageslag van Esau is hulle ongeregtigheid: Jer. 49:7–22; Eze. 25:12–14; Ob. :1–21. 

Relevansie vandag:

Die boek Maleagi is vandag relevant omdat dit handel oor kwessies wat nog in ons samelewing voorkom.  Die Here oordeel in die hierdie Profetiese uitspraak die spirituele toewyding en godsdiens van Sy volk.  “omdat julle My nie van harte eer nie” Mal 2:2.  

1) Geestelike agteruitgang:

Die boek Maleagi praat van die geestelike verval wat vandag in ons samelewing sigbaar is. Baie mense het van God af weggedraai en onverskillig geraak teenoor geestelike sake. Maleagi herinner ons aan die belangrikheid van ‘n gesonde verhouding met God en roep ons om na hom terug te keer. 

Die aanklag van geestelike verval begin teen die priesters!!

Hulle het die volk reg geleer sonder om iets te verdraai. Hulle verhouding teenoor My was eerlik en reg, en hulle het baie mense van die verkeerde dinge laat afsien. (Mal 2:6)

Over the last 15 years of being a licensed and ordained minister of the gospel of Jesus Christ, I absolutely will NOT marry a couple without at least 8-10 WEEKS of hardcore pre marital counseling. In our appointments, we are without question going to dig into the past, present, and future together. We are talking about past sexual history, present financial disclosure, unrealistic and realistic expectations in marriage, family history (relationship with mom and dad), roles in the home, are you addicted to pornography, how many kids, who is working, and everything in between. Does the man or woman need deliverance from demons? This is so healthy and necessary before two people say, “I do”.  If I find out you are currently sleeping together while we are counseling, I will not marry you until you stop and we address the issues. If I find out you are living together while we are counseling, I will not marry you until you separate and we deal with the issues. If I find out you are abusive or there are outstanding issues in the past, present, or future, we are postponing the wedding date. (So many pastors get manipulated into marrying a couple because they already have a “wedding date” yet the church leader knows in their heart that these two people are not ready!) I believe that pastors and church leaders have done a TERRIBLE job preparing people for marriage. TERRIBLE! I would rather an engaged couple break up in my office (and they have) as I help to remove the “love blinders” than them get married into a disaster because they couldn’t wait to have sex or already did and feel guilty. (I discover this excuse most often among young Christian couples and it leads to disaster.) We desperately need counselors and pastors with a serious backbone who will not be manipulated into marrying people and ready to confront dysfunction as they discover it. I have a deep conviction that any minister who fails to thoroughly prepare a couple for marriage will be held accountable by God for that divorce and disaster that is inevitable down the road. Ministers- We can do so much better in this area! I just don’t understand why more pastors and counselors aren’t troubled by the widespread divorce and train wrecks called marriages in our churches! Saying the hard things and confronting the issues will spare countless kids and spouses that are about to get dragged through insanity because a couple was “in love”. As you begin to speak truth and uncover deception, lies, and lust, the couple will definitely be upset at the beginning but trust me, THEY WILL THANK YOU LATER!!! [1]

julle het self afgedwaal en baie ander mense ook tot ’n val gebring deur die dinge wat julle geleer het. (Mal 2:8) Hoe sou die wêreld vandag gelyk het as predikers die Woord vreesloos en onvervals verkondig het?  My broers, julle moenie almal leermeesters wil wees nie, want julle moet weet dat ons wat leermeesters is, strenger as ander beoordeel sal word. (James 3:1)

want daar sal ‘n tyd wees wanneer hulle die gesonde leer nie sal verdra nie, maar, omdat hulle in hul gehoor gestreel wil wees, vir hulle ‘n menigte leraars sal versamel volgens hulle eie begeerlikhede, en die oor sal afkeer van die waarheid en hulle sal wend tot fabels. (2 Tim 4:3-4)

Sedert die Bybel geskryf is, het die kerk verskillende vorme aangeneem volgens die teologie wat in daardie tydperk in die hoofstroom benadruk en verkondig is. Dit het weer Bybelvertaling, en die kommentare, preke en begrippe van dáárdie tyd beïnvloed.  Byvoorbeeld: Hellenistiese Judaïsme, Rabbynse Judaïsme, Apostoliese vaders (Didache) , Kerkrade, Middel (donker) eeue, Hervorming en Renaissance (Luther, Calvyn, Knox, Swingley – die vyf solas) en die Anabaptiste, Era van vernuwing en herlewing (Morawiërs, Whitefield), Die verligting en Heiligheidsbeweging (Wilberforce, Finney, Wesley), Pentekostalisme (William Seymore Azusa Str – vierkante evangelie), Evangeliste (Billy Graham, Reinhardt Boncke), Charismaties (Huiskerke, Hedendaagse Aanbidding, elke Lidmate het ‘n bediening, geloof), Apostoliese Hervorming (Sferiese Leierskap, Sending, Sosiale Verantwoordelikheid, Leerstellige akkuraatheid).

Om die skaal van dwaallering te verstaan en leerstellings wat die evangelieboodskap van die koninkryk deur die jare probeer verdraai het sien: A Dictionary of Christian Biography and Literature to the End of the Sixth Century AD, met ‘n verslag van die belangrikste sektes en ketterye ‘n lys van oor die 2500 bladsye! [2]

Daarom die soeke in ons geledere om eerstens hoofsaaklik ons denke rondom die openbaring van Jesus te sentreer, en dan die meer onduidelike Bybelse begrippe te ontleed in die lig van Christus.  https://diebestelewe.co.za

2) Ontrouheid in die huwelik:

Die boek Maleagi behandel ook die kwessie van ontrouheid in die huwelik. Dit is vandag nog ‘n algemene kwessie in ons samelewing. Maleagi herinner ons aan die belangrikheid van getrouheid in die huwelik en die gevolge van ontrouheid. 

And here’s a second offense: You fill the place of worship with your whining and sniveling because you don’t get what you want from GOD. Do you know why? Simple. Because GOD was there as a witness when you spoke your marriage vows to your young bride, and now you’ve broken those vows, broken the faith-bond with your vowed companion, your covenant wife. GOD, not you, made marriage. His Spirit inhabits even the smallest details of marriage. And what does he want from marriage? Children of God, that’s what. So guard the spirit of marriage within you. Don’t cheat on your spouse.  “I hate divorce,” says the GOD of Israel. GOD-of-the-Angel-Armies says, “I hate the violent dismembering of the ‘one flesh’ of marriage.” So watch yourselves. Don’t let your guard down. Don’t cheat.  (Mal 2:13-15 The Message)  

Sien ons AANLYN Huwelik Seminaar vir meer inligting rakende Gd se hart en standaard vir ons gesinne.  https://hrco.co.za/bybelskoolkursusse/huwelikseminaar/

3) Gee:

Die boek Maleagi behandel ook die kwessie van gee. Christene word geroep om vrygewig te wees met hulle hulpbronne, en Maleagi herinner ons aan die seëninge wat daarmee gepaard gaan om te gee. Vir meer inligting rakende tiende sien:  https://hrco.co.za/sermons/die-tiende-vraagstuk/

4) Slot

Julle het gesê: “Dit is nutteloos om God te dien.

Watter nut het dit dat ons sy bevel uitgevoer het

en in rouklere rondgeloop het

voor Hom, die Here die Almagtige?

Dit lyk vir ons of dié wat teen Hom in opstand is,

die gelukkiges is,

en of dié wat verkeerd doen, vooruitgaan.

Hulle daag God uit en kom vry!”

Mal 3:14-18

1. die Here het dit gehoor en daarop ag geslaan. 3:16a
2. Daar is ‘n gedenkboek voor Hom geskryf met die name van dié wat eerbied vir die Here het en waarde heg aan sy Naam. 3:16b
3. Ek sal goed wees vir hulle, soos iemand goed is vir sy seun wat vir hom werk. 3:17
4. sal die son van redding skyn met genesing in sy strale. Julle sal vry word en bokspring soos vetgemaakte kalwers. 4:2
5. Julle sal die goddeloses vertrap dat hulle soos stof onder julle voete word 4:3

“Die Dag van die Here”

Ek gaan vir julle die profeet Elia stuur voordat die dag van die Here kom, die groot, die verskriklike dag. 4:5 Jesus is die dag van die Here. 

Hy sal julle met die Heilige Gees en met vuur doop. Hy het sy skop in sy hand en Hy sal sy dorsvloer deur en deur skoonmaak. Sy koring sal Hy na die skuur toe bring, maar die kaf sal Hy met ‘n onblusbare vuur verbrand.” (Mat 3:12)

Jesus bring ‘n duidelike skeiding tussen die regverdiges en die onregverdiges. 

[1] Jeremiah Johnson Ministries https://www.facebook.com/100044538095213/posts/pfbid02ecV7Y7Gjq1JwapLneMHgyYX9rJxYh6rN7UQtSJryVjHsp44ANAZS6cCGJ6Nz3oBSl/?mibextid=cr9u03

[2] Wace, H., 1911. A dictionary of Christian biography and literature to the end of the 6th century A.D.. London: Murray. https://www.ccel.org/ccel/w/wace/biodict/cache/biodict.pdf